Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2009

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΑ...


Το βιβλίο του Γκιγιέρμο Μαρτίνες, "η ακολουθία της Οξφόρδης" δεν είναι καθόλου καινούριο και καθόλου άγνωστο...Είναι όμως ένα από τα αγαπημένα μου και - έστω και τώρα με λίγα χρόνια καθυστέρηση - θέλω να γράψω δυο λόγια, πόσο μάλλον που σε λίγο θα παίζεται και ως ταινία του Άλεξ ντε λα Ιγγλέσια. Μια ταινία που θα είναι απλά βασισμένη στο μυθιστόρημα. Το τονίζω, επειδή πιστεύω πως ο σεναριογράφος θα έχει κάνει τις δικές του παρεμβάσεις και θα έχει αποπροσανατολίσει πλήρως την πλοκή στοχεύοντας σε άλλα σημεία, σε πιο "ευπώλητα" κινηματογραφικά τερτίπια, από αυτά που ο Μαρτίνες, ως διδάκτορας ο ίδιος της Λογικής, είχε κατά νου, όταν συνέγραφε το βιβλίο του. Βέβαια δεν μπορώ παρά προβλέψεις να κάνω και δεν είναι καθόλου απίθανο να διαψευσθώ, κάτι που θα ήθελα άλλωστε προκειμένου η ταινία να καταδείξει την ουσία του μυθιστορήματος.
Στην ακολουθία της Οξφόρδης του Μαρτίνες στην οποία ο καθηγητής της Λογικής Σέλντομ, πρωταγωνιστεί μαζί με τον νεαρό αργεντίνο μεταπτυχιακό φοιτητή, που αφηγείται, όλη η ιστορία δομείται πάνω στην αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να προσεγγίσει την Αλήθεια.
Ο Μαρτίνες χρησιμοποιώντας την πυθαγόρεια σέκτα, μια από τις αρχαιότερες προσπάθειες που γίνονται για την ερμηνεία του κόσμου μέσω των ακέραιων αριθμών, με τα μυστικιστικά της σύμβολα και την ιερή τετρακτύ, αντιπαραθέτει την απαγόρευση μεταμόσχευσης ζωτικών οργάνων από τους πυθαγορείους, δεδομένης της πίστης τους στη μετεμψύχωση, με την ανάσταση νεκρών κατά το χριστιανικό δόγμα και τέλος με την υλιστική στάση του συγγραφέα στη μεταθάνατο...ανυπαρξία!
Κι όλα αυτά έχουν κοινή ρίζα, την εναγώνια προσπάθεια της ανθρωπότητας να μάθει την Αλήθεια!
Κι εδώ γίνεται η μεγάλη διαπίστωση πως υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στην αλήθεια και στο κομμάτι της αλήθειας που μπορεί να αποδειχτεί, όπως ακριβώς ερμήνευσε ο Τάρσκι, ένας ήσσονος σημασίας φιλόσοφος από τον κύκλο της Βιέννης, το θεώρημα της μη πληρότητας του Κουρτ Γκέντελ. Όμως ο Τάρσκι δεν είναι παρά ένας από τους πολλούς που κάνει μια τέτοια διαπίστωση. Ο Μαρτίνες κάνει αναφορά και στον Νικόλα Ντε Κούζα (1407-1464), γερμανό θεολόγο, φιλόσοφο και μαθηματικό, ο οποίος ταυτίζει μεταφορικά τον κύκλο με την αλήθεια.
"Οι εγγραφές σε κύκλο κανονικών πολυγώνων με συνεχώς αυξανόμενο πλήθος πλευρών είναι σαν την προσπάθεια προσέγγισης της Αλήθειας."
Είναι γνωστό βέβαια πως όσο και να αυξήσουμε το πλήθος των πλευρών το πολύγωνο ποτέ δε θα γίνει κύκλος, γιατί ο κύκλος είναι ένα τελείως ιδεατό σχήμα, όπως ίσως είναι και η Αλήθεια.

Αυτός όμως είναι μόνο ο ένας από τους τέσσερις άξονες στους οποίους νομίζω ότι κινείται ο Μαρτίνες. Θέλοντας να αποφύγω ένα εκτενές κείμενο θα σταματήσω εδώ και θα αναφερθώ, ίσως, σε μια άλλη ανάρτηση στα γλωσσικά παιχνίδια του Βιντγκεστάιν, και τις διαφορετικές μορφές ευφυίας που παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην πλοκή της ακολουθίας.
Μπορεί βέβαια και να μην ξαναγράψω για το συγκεκριμένο βιβλίο, παρόλο που υπάρχουν κι άλλα που μου άρεσαν, αφού ο λόγος που έγραψα σήμερα ήταν να πω στον φίλο μου τον Αλέξανδρο για ποιο λόγο μου άρεσε εμένα τόσο πολύ αυτό το βιβλίο.
Έτσι απλά, επειδή υπάρχει μια διαφορά, στον τρόπο που ο καθένας μας ακούει μια ιστορία. Κι όπως έχει πει κι ο Έρμαν Έσσε: το μόνο αληθινό μέρος μιας ιστορίας είναι το μέρος που πιστεύει αυτός που την ακούει.

Υ.Γ. "Η ακολουθία της Οξφόρδης" γράφτηκε από τον Μαρτίνες δώδεκα χρόνια μετά από το "Σχετικά με τον Ροδερέρ", στο οποίο "πρωταγωνιστεί" το θεώρημα του Σέλντομ (!). Ο ίδιος ο Σέλντομ δεν υπήρχε ακόμη...

3 σχόλια:

  1. Νομίζω πως λίγο-πολύ και εγώ διαβάζοντας αυτό το βιβλίο "άκουσα" την ίδια ιστορία. Αυτήν που στοχεύει στη διαχρονική αναζήτηση της αλήθειας. Να πρεοσθέσω όμως και κάτι που με εντυπωσίασε. Το πρώτο κεφάλαιο αφιερώνεται στην περιγραφή μίας παρτίδας σκάκι. Ολόκληρο το κεφάλαιο είναι απλά ποιητικο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Τις διάβασα και τις δύο αναρτήσεις σου. Θυμάμαι αμυδρά την Διαθήκη του Κάντ... Τότε μου είχε φανεί πολύ καλό βιβλίο. Μου άρεσε περισσότερο από την ακολουθία της Οξφόρδης.
    Καλή σου μέρα Κατερίνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή