Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018

Η ΧΑΜΕΝΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΡΙΑ

"Εδώ και είκοσι χρόνια το όνομά μου φιγουράριζε στις επετηρίδες όλων των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Ρώμης και των περιχώρων. Ήμουν καθ' όλα επαρκής να διδάξω οποιοδήποτε φιλολογικό μάθημα. Όμως δεν μονιμοποιήθηκα ποτέ. Η  καριέρα μου δεν ήταν τίποτε άλλο πέρα από απανωτές αναμονές, αναδιπλώσεις και ταπεινώσεις. Δέκα ώρες την εβδομάδα στην Παλεστρίνα, αναπληρωτής για έξι μήνες στο Φρασκάτι, μόνο τρεις ή τέσσερις χρονιές σχεδόν συμπλήρωσα τις ώρες μου διδάσκοντας δύο ή παραπάνω μαθήματα, μέχρι την τελική απόφαση εκείνου του Σεπτεμβρίου: κανένας διορισμός κι ένας νέος νόμος της κυβέρνησης που ουσιαστικά μηδένιζε κάθε προϋπηρεσία και μοριοδότηση. Τα μόριά μου στην επετηρίδα έπρεπε να διαγραφούν. Όλα αυτά για το τίποτα.
Δεν έπρεπε ποτέ να μπω στη Φιλολογία.
Εκατομμύρια ώρες πάνω από τα βιβλία, προς τι;"

Χθες, λίγο μετά τα μεσάνυχτα άρχισα να διαβάζω  το βιβλίο του Fabio Stassi, "Η Χαμένη Αναγνώστρια", από τις εκδόσεις Ίκαρος, που κυκλοφόρησε πρόσφατα. 

Η απόγνωση του Βίντσε Κόρσο, του νεαρού φιλολόγου που παλεύει να σταθεί στα πόδιά του, αξιοποιώντας τα τυπικά του προσόντα, μου έκλεψε τον ύπνο και τα όνειρα. Πολλοί αγαπημένοι φίλοι κι άλλες τόσες πολυαγαπημένες φίλες, που ζουν ανάλογες με τον  Κόρσο καταστάσεις, ταυτίστηκαν στο μυαλό μου  μαζί του. Η ιστορία του είναι σαν "δράμα χωρίς σύνορα" που πολλαπλασιάζεται!  Διαπιστώνω μάλιστα πως έχει αρχίσει να διεκδικεί περίοπτη θέση στη σύγχρονη Λογοτεχνία.
Τα πάθη του "αναπληρωτή"! Δεν ξέρω πότε εμφανίστηκε ο θεσμός της αναπλήρωσης, αλλά γνωρίζω ανθρώπους από την εποχή που εγώ ήμουν  δευτεροετής φοιτήτρια, εν έτει 1982,  που ορκίστηκαν τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο εκλήθησαν να διδάξουν ως αναπληρωτές. Τόσο μεγάλη ήταν η έλλειψη! Βέβαια, μέχρι να πάρω το πτυχίο μου και να ορκιστώ τα πράγματα άλλαξαν δραματικά! Το διαπίστωσα αμέσως μετά την ορκωμοσία, όταν πήγα μαζί με όλους τους άλλους ορκισμένους, ένα μπουλούκι από χαρούμενα κι ατίθασα νιάτα, στη Νομαρχία των Ιωαννίνων για να συμπληρώσουμε την προβλεπόμενη αίτηση, για να μπει το όνομά μας στην επετηρίδα και οι ελπίδες μας σε τροχιά ...φυγόκεντρη! Γιατί πού αλλού θα μπορούσα να εναποθέσω τις ελπίδες μου, όταν είδα πως ο αριθμός που μου έδωσαν ήταν 5.540 και με έναν πρόχειρο υπολογισμό διαπίστωσα ότι θα περάσω περίπου εκατό χρόνια αναμονής για να διοριστώ στο Δημόσιο;
Το να γίνω καθηγήτρια Μαθηματικών και να διδάσκω σε σχολείο ήταν μια επιλογή που έκανα στα δώδεκα, λόγω της κυρίας Συμεωνίδου που τη θαύμασα, την αγάπησα και είπα μέσα μου: Όταν θα μεγαλώσω θέλω να γίνω σαν την κυρία των Μαθηματικών! Υπολόγισα όμως χωρίς τον ξενοδόχο. Μετά την ψυχρολουσία του "5.540",  ο οργανισμός μου σε μια προσπάθεια "αυτοσυντήρησης" ένιωσε απέχθεια για το Δημόσιο ή έστω υποκρίθηκε πως την ένιωσε, για να με γλυτώσει από την απελπισία στην οποία οδηγείται ο νέος άνθρωπος όταν δεν του βγαίνουν τα όνειρα, για τα οποία μάλιστα έχει δουλέψει σκληρά, έχει μοχθήσει κι έχει ονειρευτεί νύχτες και μέρες, αντλώντας κουράγιο και δύναμη από τα ονειρεμένα σχέδιά του.
Μετά από είκοσι και πλέον δύσκολα - από κάθε άποψη - χρόνια στην φροντιστηριακή εκπαίδευση, οι συγκυρίες με οδήγησαν να πάρω μέρος στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ τον Απρίλη του 2007  και να ορκιστώ πίστη στο Σύνταγμα στις 3 του Σεπτέμβρη του ίδιου έτους!
Στα 44! Τριάντα δύο ολόκληρα χρόνια, αφότου είχα πάρει την απόφαση να γίνω σαν την κυρία Συμεωνίδου! 
Δεν ξέρω αν θεωρείται ακριβώς επιτυχία, αλλά σίγουρα με την προοπτική που μου δίνει ο χρόνος, κρίνω ότι είναι "εκπλήρωση στόχου" και υλοποίηση του παιδικού μου ονείρου, γι' αυτό νιώθω χαρούμενη, που πάλεψα και δεν εγκατέλειψα το σχέδιο που με την ... ωριμότητα του δωδεκάχρονου έκανα ως μαθήτρια στην Α' Γυμνασίου! 
Σίγουρα, όμως ο καθένας βιώνει τις δυσκολίες της ζωής του με τον δικό του μοναδικό τρόπο και τις παλεύει ή δεν τις παλεύει, ανάλογα με τον χαρακτήρα που έχει ή που αποκτά στην πορεία, επειδή ο χαρακτήρας είναι κάτι που συνεχώς διαμορφώνεται και εξελίσσεται. Άλλες φορές του ανοίγουμε τον δρόμο εμείς κι άλλες φορές προηγείται και μας εκπλήσσει! Εξαρτάται από τη ... λογοτεχνικότητά του! Δεν αστειεύομαι! Έχω υποδυθεί  πολλούς χαρακτήρες, επειδή έχω την πεποίθηση πως όπως η διδασκαλία, έτσι ακριβώς και η ζωή, είναι ένα συνεχές πείραμα και μάλιστα ένα πείραμα τύχης, ανοιχτό σε κάθε ενδεχόμενο!
Μπορεί βέβαια να σκέφτομαι έτσι επειδή από τότε που έμαθα να διαβάζω σχετικά καλά έπεσα με τα μούτρα στην ανάγνωση της Λογοτεχνίας και παρόλο που έχω διαβάσει έναν τόνο βιβλία, ακόμη γοητεύομαι κάθε φορά που πέφτω πάνω σε καινούριους λογοτεχνικούς χαρακτρήρες, όπως ο Κόρσο, που είναι:

ΕΝΑΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΟΣ, γοητευτικός, λογοτεχνικός χαρακτήρας, ένας άνεργος του σήμερα που απαλύνει τις πνευματικές ή σωματικές παθήσεις των ανθρώπων, προτείνοντάς τους τα κατάλληλα βιβλία. Και κάπως έτσι τα μυθιστορήματα, τα διηγήματα και η ποίηση παύουν πλέον να είναι ένα χαρτί  γραμμένο με μελάνι και μεταλλάσσονται  σε θεραπείες, φάρμακα, ακόμη και σε εργαλεία έρευνας που φωτίζουν σκοτεινά εγκλήματα.
Ο ΒΙΝΤΣΕ ΚΟΡΣΟ, σωσίας του Ζεράρ Ντεπαρτιέ, είναι ένας άνεργος καθηγητής, καρπός της φευγαλέας σχέσης της μητέρας του με έναν άγνωστο ταξιδιώτη. Το μοναδικό ενθύμιο που έχει από τον πατέρα του είναι τρία βιβλία που ξέμειναν στο δωμάτιο του ξενοδοχείου: μια κληρονομιά που του σημάδευσε τη ζωή. Για να επιβιώσει, καταφεύγει στη βιβλιοθεραπεία, ως επάγγελμα. Όταν όμως ανακαλύπτει ότι η γειτόνισσά του, μανιώδης αναγνώστρια, εξαφανίζεται, ο Βίντσε αρχίζει να μελετά τη ζωή της γυναίκας μέσα από τα βιβλία που διάβασε, πεπεισμένος ότι με την εξαφάνισή της γράφει μια ιστορία που μόνο εκείνος μπορεί να αποκωδικοποιήσει.  (από το οπισθόφυλλο)

Μπορεί να επέλεξα το πιο "τραγικό" απόσπασμα του μυθιστορήματος, επειδή με αγγίζει προσωπικά, αλλά δεν θέλω να δώσω λάθος εντυπώσεις. 
Πρόκειται για ένα ξεκαρδιστικό κείμενο, διαποτισμένο με το χιούμορ του ευφυούς αυτοσαρκασμού και της αμείλικτης ειρωνείας, τα χαρίσματα που θεωρώ ότι προϋποθέτουν τουλάχιστον δύο γνωρίσματα: οξυδέρκεια και απουσία αυτολύπησης (=εσωτερικός σπαραγμός, μαρασμός, θλίψη, κατάθλιψη, κλπκλπ) 

Πρόκειται για ένα "Συναρπαστικό μυθιστόρημα που αναζητά τα όρια της μοιραίας σχέσης μεταξύ λογοτεχνίας και πραγματικότητας" (από το οπισθόφυλλο).
Και το κάνει με εξαιρετική επιτυχία, αφού, όπως φαίνεται τα όρια αυτά είναι ασαφή, κι έτσι θα πρέπει να είναι για να γίνεται η πραγματικότητα λογοτεχνική και η λογοτεχνία πραγματική!

Εκατομμύρια ώρες πάνω από τα βιβλία, Βίντσε Κόρσο, το ξέρεις καλύτερα από μένα, οδηγούν στο δρόμο που συνδέει τη ζωή με τη λογοτεχνία...

Εύχομαι καλή τοποθέτηση σε όλους τους νέους συναδέλφους που θα κληθούν ως αναπληρωτές. 
---------------------------------------
Για τη χρήση των λογοτεχνικών βιβλίων σε ψυχοθεραπευτικές μεθόδους είχε γράψει άλλος ένας Ιταλός συγγραφέας και μαθηματικός, ο αγαπημένος Κάρλο Φραμπέτι, στο βιβλίο για μεγάλους και παιδιά "Η μικρή Καλβίνα". που το αγαπώ πολύ και το προτείνω σε κάθε μικρό ή μεγάλο παιδί. (εδώ)

3 σχόλια:

  1. Λυπάμαι, αλλά το βιβλίο με απογοήτευσε. Το αγόρασα με ενθουσιασμό πιστεύοντας ότι θα αναφερόταν σε πλήθος βιβλία και τη "θεραπευτική"τους δύναμη. Δεν μπόρεσα να το τελειώσω. Νομίζω ήταν μια καλή ιδέα που δεν την εκμεταλλεύτηκε όπως και όσο έπρεπε ο συγγραφέας. Ή πάλι, μπορεί να φταίω εγώ που δημιούργησα διαφορετικές προσδοκίες λόγω τίτλου αλλά και οπισθόφυλλου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τελευταία σκέφτομαι συχνά πως αυτό που με σώζει είναι ότι όλως μυστηριωδώς κάποιος μηχανισμός μέσα μου έχει καταργήσει τη δημιουργία προσδοκιών.
      Είναι ένας ασφαλής τρόπος αποφυγής πάσης φύσεως απογοητεύσεων! :)

      Μάλλον με έχει επηρεάσει πολύ ο Ζυλλιέν με το βιβλίο του "Το εγκώμιο της απραξίας". Από τα καλύτερα που διάβασα τον τελευταίο καιρό.

      Για το βιβλίο του Stassi δεν έχω ολοκληρωμένη άποψη, επειδή δεν το ολοκλήρωσα, αλλά προς το παρόν με έχει ενθουσιάσει το χιούμορ του και ο τρόπος που αντιμετωπίζει την τραγικότητα της καθημερινότητάς του.

      Διαγραφή
    2. Το βιβλίο το τελείωσα την Κυριακή το απόγευμα.
      Μου άρεσε για διάφορους λόγους με βασικότερο την αποσπασματικότητά του, επειδή αποσπασματική δεν είναι μόνο η σκέψη του αφηγητή (και πιθανόν του ίδιου του συγγραφέα), αλλά η ίδια του η ζωή. Αυτή η αποσπασματικότητα, η ασυνέχεια, η απουσία σταθερών και ασφαλών αναφορών εντός και εκτός εαυτού, θεωρώ ότι χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό την εποχή μας και δεν γίνεται να μην περνάει στη λογοτεχνία. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από παντελή απουσία "λογοτεχνικότητας" (με ό,τι κι αν εννοούν οι φιλόλογοι, χρησιμοποιώντας τον όρο) γι' αυτό θεωρώ ότι είναι πιο "αυθεντικό" ένα τέτοιο "α-λογοτεχνικό" μυθιστόρημα. Σε μερικά κεφάλαια ήταν εντελώς φύρδην μίγδην τα γεγονότα και οι σκέψεις που ανέφερε ο αφηγητής Βίντσε Κόρσο, μα μήπως και στην καθημερινότητά μας έτσι ακριβώς δεν είναι;

      Εμφανίζεται ο x από το πουθενά σε βάζει σε βάθρα και σου κάνει πεντακόσια λάικ κι ύστερα δεν υπάρχει.
      Έχω την αίσθηση πως αυτοί οι σύγχρονοι συγγραφείς είναι προάγγελοι μιας "συλλογικής μοναξιάς" που όμοιά της δεν έχει βιώσει η ανθρωπότητα.

      Διαγραφή