Τον Οκτώβριο του 2011 κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις ΠΟΛΕΙΣ "ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ", του Τεύκρου Μιχαηλίδη. Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, ιδιαίτερα αγαπητός στα μέλη της αναγνωστικής μας λέσχης, η οποία ονομάζεται Ζεύξις, εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και λειτουργεί από το 2007, αποτελεί την πρώτη μας επιλογή κάθε φορά που εκδίδεται ένα νέο του μυθιστόρημα.
Είθισται να διαβάζουμε αρχικά το βιβλίο κατά μόνας, να συναντιόμαστε μετά για να το συζητήσουμε όλοι μαζί και τέλος να καλούμε τον συγγραφέα στη συντροφιά μας, για να ανταλλάξουμε μαζί του όλα τα ανταλλάξιμα που προσφέρει η συγγραφή ενός βιβλίου όταν συνδυαστεί με την ανάγνωσή του από μια ομάδα ετερόκλητων αναγνωστών. Γνώσεις, συναισθήματα, αμφισβητήσεις, αγωνίες, φαντασιώσεις, διασυνδέσεις, πειράγματα, χιούμορ, αποδοχή, σεβασμός, πληρότητα, προβληματισμός, συμμετοχή, απόρριψη, αναζήτηση, αντίθεση, σύνθεση, χαλάρωση, διεύρυνση, ενατένιση, διερεύνηση, ενθουσιασμός... Σταματώ να αναγράφω τα "ανταλλάξιμα" μεταξύ συγγραφέα και αναγνωστών, επειδή όσα και να γράψω όλο και κάτι θα παραλείψω και ποτέ δεν θα καλύψω τη λίστα των παρεχόμενων μέσω της συμμετοχικής ανάγνωσης, πολύ δε περισσότερο όταν ο συγγραφέας του μυθιστορήματος είναι ένας τόσο πολυσχιδής χαρακτήρας όπως είναι ο Τεύκρος Μιχαηλίδης. Μαθηματικός, μεταφραστής, συγγραφέας, παραμυθάς, επιστήμονας, φίλος, άνθρωπος [και όπως ανακαλύπτω αυτή τη στιγμή, ακούγοντας Athens 98,4, και οικοδεσπότης μουσικοεπιστημονικής εκπομπής σε συνέντευξη με τον καθηγητή Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αντώνη Μελά!! :) ]
Να επιστρέψουμε όμως στο καλοκαίρι και στα τέσσερα χρώματα ή καλύτερα να επιστρέψουμε στην ιστορία της συγγραφής αυτού του μυθιστορήματος, όπως μας την αφηγήθηκε χθες το βράδυ στη λέσχη ανάγνωσης ο Τεύκρος Μιχαηλίδης. Πρόκειται για μια εξίσου γοητευτική και πιθανόν κατά τι γοητευτικότερη ιστορία και από αυτήν ακόμη που παρουσιάζεται στο ίδιο το μυθιστόρημα!
Είμαι σχεδόν βέβαιη πως αν μεταξύ των μελών της λέσχης μας υπήρχε ένας επίδοξος συγγραφέας, θα μπορούσε κάλλιστα να αντλήσει από την ιστορία της συγγραφής των τεσσάρων χρωμάτων του καλοκαιριού υλικό ικανό για να γράψει ένα καινούριο μυθιστόρημα! Από την άλλη πλευρά δε ο απολαυστικός και παράλληλα μεθοδικός τρόπος με τον οποίον ο Τεύκρος Μιχαηλίδης παρουσίασε το χρονικό της συγγραφής του τελευταίου του μυθιστορήματος, θα μπορούσε ανεπιφύλακτα να χαρακτηριστεί ως ένα συναρπαστικό μάθημα δημιουργικής γραφής, όπως αρκετοί από εμάς που το παρακολουθήσαμε με πολλή προσοχή το αντιληφθήκαμε παρά τις προθέσεις του ίδιου του συγγραφέα, που όπως μας διαβεβαίωσε δεν απέβλεπε παρά μόνο στο να αφηγηθεί την ιστορία με την ιδιότητα του παραμυθά! Κάπως έτσι.
Μια φορά κι έναν καιρό...χτύπησε το τηλέφωνο "φτιάξε μου μια εκπομπή με εφτά τραγούδια.. για το ραδιόφωνο!"... Έτσι ξεκίνησαν όλα. Μου θύμισε το "εφτά τραγούδια θα σου πω για να διαλέξεις τον σκοπό που θα μου πεις για να σου πω το σ' αγαπώ..." Ο δημοσιογράφος, από την άλλη άκρη της γραμμής, ζήτησε από τον συγγραφέα να επινοήσει μια ιστορία στην οποία τα εφτά τραγούδια θα εντάσσονταν λειτουργικά και θα αποτελούσαν πηγή άντλησης των ηρώων, των ιστορίων, των συναισθημάτων...
Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, που από όσο γνωρίζω δεν λέει ποτέ όχι σε τέτοιου είδους προκλήσεις, επέλεξε εφτά τραγούδια που αγαπάει ιδιαίτερα και με αυτά έφτιαξε μια ιστορία που ήταν όμως αρκετά μεγάλη για να χωρέσει σε μια μόνο ραδιοφωνική εκπομπή! Προβληματιζόταν για το πώς θα τη συντόμευε, ώστε να ανταποκρίνεται στους χρονικούς περιορισμούς που έθετε η εκπομπή κι αυτό τον στεναχωρούσε αρκετά, όπως θα στεναχωρούσε τον κάθε συγγραφέα που του ζητούν να συμπιέσει το πόνημά του ή τον κάθε επιστήμονα που του επιβάλλουν περιορισμούς στο ερευνητικό του πεδίο για λόγους οικονομίας και μόνο... Ευτυχώς όμως ήρθε η οικονομική κρίση να σώσει τον συγγραφέα μας!!
Η έλλειψη χρημάτων με τις περικοπές που επέβαλε στις ραδιοφωνικές εκπομπές είχε ως αποτέλεσμα να ακυρωθεί η προγραμματισμένη παρουσίαση της ιστορίας που είχε επινοηθεί για να γεφυρώνει τα εφτά προεπιλεγμένα τραγούδια.. Έτσι ένα τηλεφώνημα, ως από μηχανής θεός, έβγαλε τον συγγραφέα από τη στενάχωρη θέση και προς στιγμήν τον...στεναχώρησε ακόμη περισσότερο!!
Τζάμπα κόπος και τζάμπα τόσο υλικό, σκέφτηκε.. Προς στιγμήν όμως κι αυτό επειδή, όπως σοφά λέει ο λαός, το καλό το παλικάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι! Και διαπιστωμένα ο ΤΜ γνωρίζει καλά πολλά μονοπάτια και μεταξύ αυτών γνωρίζει πολύ καλά τα μονοπάτια της αφήγησης!!
Αποτέλεσμα αυτής της ματαιωμένης, εντέλει, ραδιοφωνικής εκπομπής υπήρξε η έμπνευση από τα εφτά τραγούδια, η Σέριφος, η εκμετάλλευση των μεταλλείων της από τους Γερμανούς, ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος, ο δεύτερος, η διαπόμπευση των γυναικών που συνδέθηκαν ερωτικά με γερμανούς στρατιώτες, το γαλάζιο, η θάλασσα ο ουρανός, το μαθηματικό πρόβλημα των τεσσάρων χρωμάτων, το κόκκινο, οι ολόδροσες φέτες καρπούζι και οι ιβίσκοι, η Ερνεστίν, τα καθίσματα των θερινών σινεμά, το κιτρινισμένο τετράδιο, η αγωνία της αναζήτησης, η αγωνία του έρωτα, το λευκό, τα αφρισμένα κύματα, τα κυκλαδίτικα σπίτια, οι αγράμπελες, ο Λαντάου, το Γκέτιγκεν, ο διωγμός των εβραίων καθηγητών από το Πανεπιστήμιο, τα πεύκα, τα γιασεμιά, ο Χίλμπερτ, τα φούλια στις αυλές... οι ματωμένοι εργάτες, τα κλασικά έργα της λογοτεχνίας, οι διαχρονικοί ήρωες, η Δανάη, οι μύθοι που μας κρατάνε ζωντανούς, οι αλήθειες, τα ψέματα, οι σωστές και οι λάθος αποδείξεις..
Όλα αυτά σε αναλογίες που ορίζονται από τη μαθηματική ακρίβεια που διαθέτει ο Τεύκρος Μιχαηλίδης στους συλλογισμούς του, όπως φάνηκε, για μια ακόμη φορά, στην εκτενή συζήτηση που έγινε χθες βράδυ στην αναγνωστική μας λέσχη...
Στο βιβλίο που γράφτηκε τελικά εξαιτίας εκείνης της ραδιοφωνικής εκπομπής που δεν έγινε ποτέ, δεν περισσεύει τίποτα, ούτε μια τόση δα λεξούλα...Τα αφηγηματικά μονοπάτια επιλέχτηκαν σωστά μέσω ...ενδεδειγμένων μαθηματικών τεχνικών. "Δεδομένα, ζητούμενο...Ιδού, λύσε το πρόβλημα!", φάνηκε να λέει στον εαυτό του ο μαθηματικό-συγγραφέας μας και το έλυσε με αποτέλεσμα τα Μαθηματικά και η Λογοτεχνία να εναρμονίζονται πλήρως, άλλοτε εμφανώς κι άλλοτε όχι, στις 147 σελίδες του βιβλίου που έχουν ως φόντο της ιστορίας τον επαναλαμβανόμενο όλεθρο του πολέμου σε τοπικό και σε παγκόσμιο επίπεδο, το μαθηματικό πρόβλημα που δίχασε την κοινότητα των μαθηματικών ως προς το τι σημαίνει "απόδειξη", τα τέσσερα, σχεδόν διακριτά, όμορφα χρώματα του ελληνικού καλοκαιριού και τον επαναλαμβανόμενο αμοιβαίο ερώτα, που προκάλεσε τόση συζητήση μεταξύ των μελών της λέσχης μας!
"Πώς είναι δυνατόν να είναι και οι τρεις έρωτες στο βιβλίο σας αμοιβαίοι;", ρώτησαν κάποιοι που φαίνεται να προτιμούν την ταλαιπώρια των ανεκπλήρωτων ερώτων...
"Είναι.", απάντησε γελαστά ο συγγραφέας. "Και είναι επειδή μόνο αυτοί οι έρωτες με ενδιαφέρουν. Αν κάποιος ταλαιπωρείται από έναν ανεκπλήρωτο έρωτα, αυτό είναι δικό του πρόβλημα. Είναι κάτι που υπάρχει στο κεφάλι του και δεν με αφορά. Όταν όμως δυο ερωτευμένοι άνθρωποι χωρίζονται βίαια και παρά τη θέλησή τους από τη δίνη των γεγονότων, τότε λέω πως αξίζει να σκύψω στοργικά πάνω στον έρωτά τους και να γράψω γι' αυτόν..."
---------------------------------------------------------------------------------
Κι έγραψες Τεύκρο Μιχαηλίδη!
Θέλω να σε ευχαριστήσω που με τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού μας χάρισες τόσο όμορφες, τρυφερές και ανθρώπινες στιγμές, ενώ βρισκόμαστε βυθισμένοι στην καρδιά ενός πολύ σκληρού, απάνθρωπου και ασύμμετρου χειμώνα..
Επίσης θέλω να σου υπενθυμίσω ότι περιμένω εναγωνίως να διαβάσω το επόμενο μυθιστόρημά σου... Γνωρίζω ήδη πως έχει σχέση με τη συμμετρία κι αδημονώ να μάθω ολόκληρη την ιστορία :))