Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΜΙΑΣ ΛΕΞΗΣ ΠΟΥ ΛΕΓΕΤΑΙ Ή ΠΟΥ ΔΕ ΛΕΓΕΤΑΙ...

"Στον ελληνικό κόσμο η λέξη είναι από μόνη της ένα γεγονός, ένα συμβάν. Το πρωταρχικό κείμενο με αυτή την έννοια είναι τα ομηρικά έπη, στα οποία συναντάμε αρκετές φορές την έκφραση "δεδομένων των έργων και των λόγων" ["'ή έπει...καί έργω" (Ιλιάδα Α΄, 395 ]: δεν είναι λοιπόν, ορατά μόνο τα συμβάντα αλλά και οι λέξεις επειδή είναι γεγονότα. Αυτή η φράση είναι τυπική στον Όμηρο, αλλά και μια μορφή αμφισημίας, με την έννοια ότι γεγονότα και λέξεις εννοούνται ως σύνολο της πραγματικότητας..."

Έτσι αρχίζει το 10ο κεφάλαιο με τίτλο "ΠΕΙΘΩ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ" του βιβλίο του, "Εμείς και οι Αρχαίοι", ο Λουτσιάνο Κάνφορα, καθηγητής κλασικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπάρι. Ο Κάνφορα αφού κάνει την ανάλογη ιστορική διαδρομή για το πέρασμα από τον προφορικό αυτοσχεδιαστικό στο γραπτό επεξεργασμένο λόγο και στο επάγγελμα του "λογογράφου" και φυσικά στον Λυσία, περιγράφει τα γνωρίσματα των διαφόρων ειδών λόγου όπως αυτά εξελίχτηκαν, ώσπου φτάνοντας στη ρητορική αναλύει τη θέση που εκφράζει ο Αριστοτέλης στη Ρητορική του για τους κοινούς τόπους, λέγοντας:

"...ο φιλόσοφος περιγράφει τη γνώμη ως το ισχυρό σημείο των επιχειρημάτων του ομιλητή. Ο Αριστοτέλης λέει ότι το κοινό χαίρεται για τις γνώμες, γιατί το ευχαριστεί να ακούει σε γενικευμένη μορφή αυτό που από την προσωπική του εμπειρία έχει πιθανόν προσλάβει. Οπότε, ο κοινός τόπος είναι το ισχυρό σημείο του επιχειρήματός, και συγχρόνως, η κατάληξη, η ισορροπία σύνθεσης της μέσης κατανόησης των ακροατών, όπως μορφοποιήθηκε μέσα από μια ορισμένη παιδεία και ορισμένες λογοτεχνικές γνώσεις..."

Και αρκετές σελίδες παρακάτω, στο 1ο κεφάλαιο με τίτλο "ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΩΝ" του δεύτερου μέρους του βιβλίου του που φέρει τον τίτλο: "Σχολικά προβλήματα", όπου ισχυρίζεται πως μέσω της μετάφρασης καταλήγουμε αναπόφευκτα στο γενικό πρόβλημα του αποσπάσματος, της αποσπασματικότητας με την οποία ένας μακρινός κόσμος φτάνει ως εμάς, λέει:

"Είναι αποσπασματικός, τέλος, ο ίδιος ο ιστός ενός ολόκληρου κειμένου επειδή κάθε γλώσσα έχει τις σιωπές της, τις οποίες ο μεταφραστής με δικό του ρίσκο τις γεμίζει. "Οι σιωπές του κειμένου", χαρακτηριστικές κάθε γλώσσας, σύμφωνα με την πετυχημένη διατύπωση του Ortega y Gasset. "Κάθε γλώσσα" έγραφε ο Gasset "είναι μια διαφορετική εξίσωση ανάμεσα στην έκφραση και στις σιωπές. Κάθε λαός αποσιωπά ορισμένα πράγματα για να πει άλλα, γιατί είναι αδύνατον να τα πει όλα. Από εδώ πηγάζει η τεράστια δυσκολία της μετάφρασης που έγκειται στο να εκφράσεις σε μια γλώσσα ό,τι η άλλη επιχειρεί να αποσιωπήσει". Αυτό ισχύει πρωταρχικά για τα αρχαία κείμενα."...

Λέει ο Gasset: "ισχύει πρωταρχικά για τα αρχαία κείμενα.",
... και- ομολογουμένως παράτολμα- συμπληρώνω εγώ
"ισχύει πρωταρχικά για τα αρχαία κείμενα, αλλά όχι μόνο γι΄αυτά".
Νομίζω πως αυτό που περιγράφεται παραπάνω ισχύει και για τα σύγχρονα κείμενα και για κάθε είδους κείμενα, ακόμη και γι' αυτά που γράφονται στην ίδια γλώσσα κι απευθύνονται από ένα άτομο σε ένα άλλο.
Οι σιωπές και οι λέξεις σε μια αλληλουχία, ένα σύστημα MORS, μεταφέρουν νοήματα και μηνύματα με τη δική τους δυναμική που συχνά, για να τα συλλάβει κανείς, θα πρέπει να αφουγκραστεί εξ ίσου ή και περισσότερο τις λέξεις που δε λέγονται από αυτές που περίτεχνα τονίζονται, για να σχηματοποιηθούν στη μορφή των αριστοτελικών γνωμών και ίσως ίσως να διασφαλίσουν την αποδοχή που χαίρουν οι κοινοί τόποι!