ΠΑΡΑΞΕΝΟΙ ΕΛΚΥΣΤΕΣ

Ένα δυναμικό σύστημα είναι ένα σύστημα στο οποίο οι αλλαγές που συντελούνται με το πέρασμα του χρόνου είναι διακριτές και ξεκάθαρες στις επιμέρους παραμέτρους (του συστήματος), αλλά στο σύνολό τους είναι απρόβλεπτες, επειδή ελάχιστες, απειροελάχιστες, μεταβολές στις αρχικές συνθήκες μπορεί να επιφέρουν τελείως διαφορετικά, και απρόβλεπτα, αποτελέσματα.

Η συμπεριφορά ενός δυναμικού συστήματος μπορεί να περιγραφεί γεωμετρικά ως κίνηση προς μια συγκεκριμένη θέση που μπορεί - η θέση αυτή - να είναι ένα σημείο ή ένας κύκλος ή μια περίεργη και όμορφη καμπύλη δυο ή και περισσότερων διαστάσεων. Παραδείγματος χάρη αν το δυναμικό σύστημα είναι μια μολυσμένη λίμνη και τα ψάρια που ζουν μέσα σ' αυτήν, τότε ο αριθμός των ψαριών έλκεται προς την τιμή μηδέν. Αυτή η "θέση" στην οποία έλκεται, λόγω των συνθηκών, η κίνηση του συστήματος λέγεται ελκυστής κι αν ξεφεύγει από τις δομές των εννοιών που μπορούν να οριστούν πλήρως και σαφώς, όπως για παράδειγμα το σημείο ή ο κύκλος , τότε λέγεται παράξενος ελκυστής.

Ο δικός μου αγαπημένος ελκυστής είναι ένας παράξενος ελκυστής που φέρει το όνομα του Lorenz, έχει το σχήμα πεταλούδας, είναι μια τρισδιάστατη καμπύλη που δεν τέμνει ποτέ τον εαυτό της και αποτελεί το σύμβολο του Χάους.

Ανήκω κι εγώ σ' αυτή τη μεγάλη ομάδα ανθρώπων που γοητεύεται τόσο από τη θεωρία του Χάους όσο και με ό,τι αναφέρεται σ' αυτήν. Γι' αυτό όταν ένα μυθιστόρημα φέρει τίτλο σχετικό με το θέμα μπαίνει στην κορυφή των αναγνωστικών μου προτεραιοτήτων.
Έτσι ακριβώς συνέβει και με το βιβλίο του Αργύρη Παυλιώτη με τίτλο: "ΠΑΡΑΞΕΝΟΙ ΕΛΚΥΣΤΕΣ", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Στο βιβλίο ο ήρωας είναι ο γνωστός ποινικολόγος Ανδρέας Αναγνώστου, ο οποίος βρίσκει το πτώμα του ανιψιού του, Θανάση, στο κατάκλειστο σπίτι του δεύτερου. Οι αρχές, εξετάζοντας πλημμελώς τις συνθήκες χαρακτηρίζουν τον νεαρό αυτόχειρα, αλλά ο Αναγνώστου εικάζει πως δολοφονήθηκε. Ξεκινά με δική του πρωτοβουλία την προσπάθεια να αποδείξει την εικασία του, νιώθοντας το ηθικό χρέος να αποκαστήσει τη φήμη του νεκρού ανιψιού. Αρχικά η ιστορία εξελίσσεται με την ήρεμη ροή του νερού που ρέει σε ένα βαθύ κι ευθύ αυλάκι, χωρίς να συναντά εμπόδια.
Καθώς όμως απρόσμενα εμπόδια εμφανίζονται και ανακόπτουν την προσπάθεια που κάνει ο Αναγνώστου για να φτάσει στην αλήθεια, ολοένα και περισσότερες δίνες δημιουργούνται και το φαινόμενο του στροβιλισμού κάνει την εμφάνισή του. Τούτο το ανεξήγητο φαινόμενο που υποδηλώνει το πέρασμα από την τάξη στο χάος.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες κάθε πρόσωπο στην ιστορία που περιγράφει ο Αργύρης Παυλιώτης περνάει από τη (φαινομενική) τάξη της ζωής του, στο χάος της ψυχής του και στον ελκυστή που κουβαλά μέσα του.  Εκείνον τον παράξενο ελκυστή που δημιούργησαν γεγονότα κι άνθρωποι προκαλώντας τα καθοριστικά και κακοφορμισμένα τραύματα της παιδικής ηλικίας. Είναι τα τραύματα  που, καλά κρυμένα στο παρασκήνιο, κινούν τα νήματα και καθορίζουν τη ζωή μας. Είναι αυτά που δε συνειδητοποιούμε καν, αλλά υπάρχουν και φαίνεται να είναι ισχυρότερα από μας, αφού ελέγχουν και διαμορφώνουν τις αποφάσεις μας, καθηλώνοντας μας στη θέση που καθορίζουν οι ιδιαιτερότητες του δικού μας, προσωπικού, ελκυστή.
Πλην όμως υπάρχει και ο κοινός παράξενος ελκυστής, κοινός στον καθένα μας: το περίεργο φαινόμενο του περάσματος από τη ζωή στο θάνατο.
Τι γνωρίζουμε γι' αυτή τη διαδικασία μετάβασης; Τι βιώσε ο Θανάσης τις τελευταίες στιγμές της ζωής του; Ποιος αποφάσισε γι' αυτόν;
Ο Παύλος Γεωργίου, ο καθηγητής φυσικής που αναλαμβάνει να εξοικειώσει τον Αναγνώστου με τη θεωρία του Χάους και τους παράξενους ελκυστές, έχει αναπτύξει μια δική του, πραγματικά ενδιαφέρουσα θεωρία για την ίδια τη ζωή αλλά και για τον ελκυστή που κουβαλά ο καθένας μας. Περιγράφοντας σε κάποιο σημείο το θάνατο ενός ηλικιωμένου ανθρώπου που έλαβε χώρα μπρος στα μάτια του, λέει:
"...Κινιόταν απεγνωσμένα ανάμεσα στο χώρο των δύο και των τριών και πάνω διαστάσεων, δηλαδή σε κλασματική διάσταση, μαχόταν με ό,τι δυνάμεις τού είχαν απομείνει, και που λιγόστευαν συνέχεια, να γυρίσει πίσω, η μαρμαρυγή τον έσπρωχνε μπροστά, περιπλανιόταν στους άπειρους και μπερδεμένους δρόμους της αναποφασιστικότητας, μέχρι που τελικά τον τράβηξε ο παράξενος ελκυστής του, δηλαδή μέχρι που απέδρασε σε ανώτερη διάσταση. Τι να έγινε σε αυτό το ανάμεσα; Τι να ένιωσε; Τι να σκέφτηκε; Τι να είδε; Ουδείς γνωρίζει. Το μαθαίνει κανείς όταν δεν μπορεί να το αξιοποιήσει, μα ούτε και να το περιγράψει" Και έκλεισε συνοψίζοντας: "Στροβιλισμός, Θάνατος, Τέλος"