Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου 2008

Ο ΧΑΡΗΣ ΚΙ Ο ΑΛΑΝ ΤΟΥΡΙΝΓΚ ΣΤΟ ΚΙΝΕΖΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ


ΑΠΟ
ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
της Κ. Χρυσανθοπούλου, "το κινέζικο δωμάτιο'
Το κινέζικο δωμάτιο είναι ένα ταξίδι στις λιγότερο γνωστές περιοχές της τεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης και του κυβερνοχώρου. Ένα μυθιστόρημα που εξοικειώνει τον αναγνώστη με τη συναρπαστική πραγματικότητα των σύγχρονων υπολογιστών και του Διαδικτύου και, κάνοντας αυτό, ταυτόχρονα την απομυθοποιεί. Ο ντροπαλός, ευτραφής, αντικοινωνικός Χάρης περνάει τη μέρα του παρέα με τη Σίμπα, τη ψηφιακή του περσόνα στον κυβερνο-κόσμο τoυ social web, των τσατ ρουμς, και των άβαταρ, έναν φαντασμαγορικό νέο κόσμο όπου, αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, όσοι παίρνουν μέρος δεν χάνουν την ταυτότητά τους... Στην πραγματικότητα δημιουργούν μια καινούργια ταυτότητα - που κατά κανόνα είναι πιο πραγματική από την πραγματική...


Το οπισθόφυλλο του βιβλίου μου έφερε στο μυαλό το βιβλίο του
Χρίστου Παπαδημητρίου που διάβασα πριν από πέντε περίπου χρόνια. Σε μια προθήκη του βιβλιοπωλείου τυχαία είχε πέσει το μάτι μου στο "Τούρινγ Μαθήματα αγάπης". Και οι τρεις λέξεις του τίτλου ήταν ικανές να εξάψουν τη φαντασία μου. Κυρίως όμως η πρώτη. Ο Άλαν Τούρινγκ, ο ιδρυτής της πληροφορικής με την τραγική ζωή και τον τραγικότερο θάνατο, σε μυθιστόρημα!
Βέβαια δε γνώριζα λεπτομέρειες από τη ζωή του Turing τότε, το μόνο που γνώριζα ήταν οι θεωρητικές μηχανές Turing, κάτι τεράστιοι αλγόριθμοι που μας δίδαξαν στο Πανεπιστήμιο και υπήρξαν οι πρόδρομοι των Η.Υ. Το αγόρασα, το διάβασα κι ενθουσιάστηκα!
Πόσο μάλλον όταν το 2006 παρακολούθησα τον συγγραφέα στο συνέδριο "Παράλληλοι δρόμοι", που διοργάνωσε η ομάδα Θαλής και Φίλοι, σε μια εισήγηση, όπου μας απέδειξε με μαθηματική μέθοδο ότι η αφήγηση και ο προγραμματισμός είναι ταυτόσημες διαδικασίες!
Με όλην αυτήν την προϊστορία, λοιπόν και την προηγούμενη γοητεία που είχε ασκήσει πάνω μου η μυθιστορηματική αξιοποίηση της τεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης και του κυβερνοχώρου ήμουν σχεδόν πεπεισμένη πως "το κινέζικο δωμάτιο", της Κατερίνας Χρυσανθοπούλου, από τις εκδόσεις Τόπος, δε θα έχει τίποτε καινούριο να μου προσδώσει.
Έπεσα έξω στις προβλέψεις μου. Στο κινέζικο δωμάτιο γνώρισα κάτι τελείως καινούριο, γνώρισα τον Χάρη, έναν νέο τύπο ανθρώπου, που διαμορφώνεται σιγά σιγά στην κοινωνία μας, και γέμισα ανησυχία κι αγωνία.
Ο Χάρης, ένας τριαντάχρονος άντρας, παιδί, με έκανε να νιώσω πως έχω υποχρέωση να το φροντίσω, να το συμβουλεύσω, να το ταρακουνήσω πιάνοντας το από τους ώμους ή έστω -μια ελάχιστη προσφορά- να του...ξεσκονίσω το δωμάτιο και να ανοίξω διάπλατα τα παραθυρόφυλλα να μπει φως από την αληθινή ζωή.
Ο Χάρης, κλεισμένος στο βρωμερό του δωμάτιο, ταξιδεύει στον "Κόσμο", στο κυβερνοχώρο, αναζητώντας την ταυτότητά του, αλλά στην πραγματικότητα το μόνο που κάνει είναι να κρύβει την τρομάρα του για τον κόσμο που ζει! Έχει χαλάσει ήδη μια καρέκλα μπροστά στον υπολογιστή του, όπου περνά όλες τις ώρες του, πλην από το δυσάρεστο διάλειμμα που κάνει αναγκαστικά για να πάει στη δουλειά του. Υπέρβαρος, ακίνητος, φοβισμένος, αποφεύγει να διασταυρώσει το βλέμμα του με άλλου ανθρώπου, εκτός από τους δυο φίλους του ίσως, αλλά κι αυτό ακόμη δεν είναι βέβαιο. Δε μπορώ να φανταστώ το Χάρη να κοιτάζει κάποιον κατάματα, γιατί μια τέτοια πράξη προϋποθέτει ή τόλμη ή βλακεία κι ο Χάρης δεν διαθέτει ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Δεν γνωρίζω αν η Κατερίνα Χρυσανθοπούλου επινόησε τον Χάρη, επειδή είχε πρόθεση απλά να μας παρουσιάσει τη Σίρλεϊ ή την Ελίζα. (Την Ελίζα τη γνώριζα ήδη από το βιβλίο του Martin Davis, "Μηχανές της λογικής", ο δρόμος από τον Leibniz ως τον Τuring, όπου ο συγγραφέας μας παρουσιάζει εκτενώς και με μεγάλη επιτυχία τη συνεισφορά των μαθηματικών στην ανάπτυξη των υπολογιστών)
Όμως αυτό που παρουσίασε σε μένα τουλάχιστον, κι ομολογώ πως το ένιωσα σα γροθιά στο στομάχι, ήταν ένα νέο είδος ανθρώπου, ένα homo atolmous ή homo perithorious ονόματι Χάρης.
Απεύχομαι η συγγραφέας να αποδειχτεί μια άλλη Κασσάνδρα και το μοντέλο του ήρωα της να γίνει ξαφνικά η πλειοψηφία των επερχόμενων γενεών αν και, τώρα που το ξανασκέφτομαι, νομίζω πως δυστυχώς γνωρίζω ήδη μερικούς (εκκολαπτόμενους) Χάρηδες



4 σχόλια:

  1. Καλησπέρα!
    Το βιβλιό μπαίνει στα υπόψη. Ο χαρακτήρας του Χάρη μπορεί να είναι ίδιος με το παιδί της διπλανής πόρτας φαντάζομαι. Μόνο που δεν το έχουμε προσέξει και δεν του έχουμε δώσει σημασία. Από αυτά που γράφεις δείχνει ενδιαφέρον πάντως.
    Υπάρχει ένα καλό βιβλίο που αφορά την λογική, την τεχνιτή νοημοσύνη και τους υπολογιστές από τον John Casti. Λέγεται "Ο μυστικός δείπνος". Αν δεν το έχεις διαβάσει ψάξε το λίγο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλή σου μέρα Αλέξανδρε.
    Ναι το βιβλίο είναι πράγματι ενδιαφέρον κι ειδικά για μένα δεν έχει να κάνει μόνο με το παιδί της διπλανής πόρτας, αλλά με αρκετά παιδιά σε κάθε τάξη.

    Το βιβλίο του Casti το διάβασα, όχι μόνο για τον Τούρινγκ, αλλά και για τον Βιντγκεστάιν και τον Σρέντιγκερ. Ήταν πράγματι μια τέλεια απαρτία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι "είναι η θεωρία που προσδιορίζει αυτό που μπορούμε να παρατηρήσουμε", όπως είχε επισημάνει και ο Einstein. Μεταξύ αυτών κι εγώ. Οι θεωρίες και οι απόψεις μας για τον κόσμο λειτουργούν σαν φίλτρα: μέσα από τα θεωρητικά μας γυαλιά βλέπουμε και εξηγούμε τον κόσμο. Είναι πολύ ενδιαφέρον, αλλά είναι και αναπόφευκτα δεσμευτικό. Τα ίδια γυαλιά φοράμε στην "αληθινή" ζωή, τα ίδια και στην "εικονική". Ποια είναι λοιπόν η πραγματικότητα?

    Ιδού! εγώ έχω την απάντηση, να εδώ, γραμμένη στην παλάμη του χεριού μου. Θα την αντέγραφα σ' αυτό το μπλογκ, για χάρη σας, αλλά, δεν διακρίνω τα γράμματα πολύ καλά, κάπου έχω βάλει τα γυαλιά μου...

    Ευχαριστώ για τα σχόλιά σας και χαίρομαι που ο φίλος μου ο Χάρης σας έβαλε σε σκέψεις!...
    Κατερίνα Χρυσανθοπούλου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. καλημέρα-καλησπέρα κι από μένα!

    χαίρομαι που έτυχε να πέσετε πάνω στη δημοσίευσή μου κι ακόμη περισσότερο χαίρομαι που μπήκατε και στη διαδικασία να τη σχολιάσετε.
    Μου αρέσουν οι άνθρωποι που έχουν τις απαντήσεις γραμμένες στο...πετσί τους, έστω και με γράμματα όχι και τόσο ευκρινή! Αν έτσι νιώθουμε δεν μπορεί παρά έτσι να είναι.

    Όσο για την πραγματικότητα, δεδομένου πως είμαι εκπαιδευτικός με ειδικότητα στα Μαθηματικά, θεωρώ πως είναι αυτή που διαμορφώνουμε για να λειτουργήσει καλύτερα το οικοδόμημά μας, είτε είναι μαθηματικό οικοδόμημα είτε αξιακό σύστημα είτε το πλαίσιο στο οποίο τοποθετούμε - ή τουλάχιστον θέλουμε να τοποθετούμε - τη ζωή μας.

    κι ιδού, λοιπόν, το δίλημμα! Εμπειρία ή διαίσθηση; Λογική ή συναίσθημα;
    Κάπου έχω ένα ζευγάρι ζάρια...

    Ποιος είπε πως δεν αποφασίζω εγώ για μένα και μάλιστα χωρίς καθόλου να φοβάμαι;


    Καλές Γιορτές

    ΑπάντησηΔιαγραφή