Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΚΑΝΤ

Το παρακάτω κείμενο είναι ένα απόσπασμα από το ημερολόγιο του Χάνο Στιφένιις από το Λότιγκεν, βοηθό εισαγγελέα στη Δεύτερη Περιφέρεια του Δικαστικού Τομέα του Ανώτατου Δικαστηρίου της Πρωσίας και αφορά σε μια συζήτηση που διημείφθη μεταξύ αυτού και του Ιμάνουελ Καντ, στην καρδιά του χειμώνα του 1804. Γράφει, λοιπόν, ο Χάνο Στιφένιις:

" Ο Καντ με κοίταξε αμίλητος, σαν μαγεμένος από τα λόγια μου. Το νέο φάνηκε να τον αναστατώνει...[...]...γύρισε και μου χαμογέλασε. Η τρικυμία είχε περάσει. Ήταν και πάλι ο εαυτός του. "Παράξενο δεν είναι Στιφένιις;" είπε ήρεμα.
"Ορίστε;" ρώτησα επιφυλακτικά.
"Πώς αλλάζουν τα πράγματα ανάλογα με τις καταστάσεις. Το χάος που μπορεί να προκαλέσει κάποιος έχει μια εντελώς δική του δυναμική, που δε γνωρίζει όρια".
Κοιτούσε κατευθείαν μπροστά, σαν να είχε προσηλωθεί σε κάτι χειροπιαστό, που, όμως, μόνο εκείνος μπορούσε να δει. "Τι εννοείτε;" μουρμούρισα, πιο ανήσυχος μήπως τον αναστατώσω περισσότερο στην αλλοπρόσαλλη κατάσταση που βρισκόταν και που ήταν άγνωστο που θα τον οδηγούσε.
"Θέλω να πω πως όσο προχωρά αυτό το πείραμα, τόσο περισσότερο καταλαβαίνω ότι η λειτουργία της Λογικής είναι μόνο επιφανειακή. Αυτά που συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια δίνουν μορφή στα γεγονότα. Το Αδιανόητο μας εξουσιάζει όλους. Για πρώτη φορά στη ζωή μου νιώθω την ακατανίκητη δύναμη του τυφλού πεπρωμένου". Γύρισε και με κοίταξε.
"Δε τη νιώθεις κι εσύ Χάνο;"
Ήταν κατάχλομος και φαινόταν πιο αδύναμος από ποτέ. Η φωνή του έσβησε, καταλήγοντας σε έναν κούφιο ψίθυρο.
"Πρέπει να πάτε σπίτι, καθηγητά Καντ", τον προέτρεψα με την καρδιά βαριά από τη στεναχώρια.
Εκείνη τη στιγμή έχασα κάθε ελπίδα πως θα μπορούσα να προχωρήσω στην έρευνα, Ο Ιμάνουελ Καντ, η άγκυρά μου, η πυξίδα μου μέσα στη θύελλα, είχε αρχίσει να χάνεται. Με είχε αφήσει ολομόναχο μέσα στην άγρια, απέραντη θάλασσα."

Κι έτσι ο Χάνο Στιφένιις, ο αφηγητής στο βιβλίο του Μάικλ Γκριγκόριο, με τίτλο "Η διαθήκη του Καντ. Κριτική του εγκληματικού λόγου", από τις εκδόσεις Ελληνικά γράμματα, χάνει τον μπούσουλα της Λογικής με την οποία επιχειρεί να διαλευκάνει τα εγκλήματα που διαπράχτηκαν στα υγρούς, παγωμένους, δαιδαλώδεις δρόμους του Κένιγκσμπεργκ.

Ο συγγραφέας του βιβλίου, του οποίου το πραγματικό όνομα παραμένει άγνωστο, αφού υπογράφει με ψευδώνυμο, αποτολμά να δώσει μια άλλη πτυχή στην προσωπικότητα του φιλόσοφου Ιμάνουελ Καντ, σαν να αποκαλύπτει την άλλη όψη του νομίσματος, παραβιάζοντας τη βασική αρχή του Καντ, η οποία δεν κατηύθυνε μόνο τη διδασκαλία του, αλλά και τις πράξεις του, και δεν ήταν άλλη από τον σεβασμό προς τον άνθρωπο. Ένα σεβασμό από τον οποίον δεν απέκλινε ως το τέλος της ζωής του, όπως λένε οι βιογράφοι του.

Στο βιβλίο του Γκριγκόριο όμως, ο Καντ, για να εξιχνιάσει το ζόφο της ανθρώπινης ψυχής και να βιώσει την υπέρτατη ελευθερία, καταλύει τις αρχές του...ξετυλίγοντας ένα κουβάρι αδιανόητων πράξεων που εξουσιάζουν ολόκληρο το Κένιγκσμπεργκ, πανικοβάλοντας τους κατοίκους, ο καθένας από τους οποίους δημιουργεί το προσωπικό του χάους με τη δική του δυναμική...Ούτως ή άλλως το Αδιανόητο μας εξουσιάζει όλους.