ΠΕΡΙ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ...

Μια ομάδα τεσσάρων μαθητών, ξεκινάει γύρω στις 11.00 πμ από το σχολείο για να επισκεφθεί  έναν ραδιoφωνικό σταθμό, όπου έχει κληθεί να λάβει μέρος σε μια εκπομπή και να μιλήσει για μια δραστηριότητα που πραγματοποιείται στα πλαίσια του σχολείου, βασισμένη στην ιδέα της κας φιλολόγου, υπεύθυνης της σχολικής βιβλιοθήκης.  Τέσσερις νεανικές φωνές πίσω από τα μικρόφωνα, περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίον κατασκευάζουν τις χειροτεχνίες τους, το λόγο για τον οποίον ξεκίνησαν μια τέτοια δραστηριότητα, καθώς και την τροπή που πήραν τα πράγματα, όταν τα ΜΜΕ άρχισαν να ασχολούνται με το θέμα.
Ακούω με συγκίνηση τα παιδιά, αναγνωρίζω τις φωνές τους -είναι όλοι τους μαθητές μου-  και παρακολουθώ με ιδιαίτερη προσήλωση την εκπομπή, ώσπου ο δημοσιογράφος με τον οποίον συνομιλούν αποφασίζει -ορθώς- πως πρέπει να τους ρωτήσει για τα μελλοντικά τους σχέδια και τις προσδοκίες τους. Τι άλλο να ρωτήσει κανείς σε ένα παιδί που είναι στη Γ' Λυκείου;
Δεν υπάρχει άλλη  ερώτηση που  επιβάλλεται περισσότερο από αυτήν, ειδικά δε  αν κάποιος θέλει να δείξει σε έναν νέο το αμέριστο ενδιαφέρον του. "Τι σκέφτεσαι για το μέλλον σου, παιδί μου;"
Πριν από αυτήν την ερώτηση όμως, και για να υπάρξει και η απαραίτητη κλιμάκωση, ο δημοσιογράφος τους ρωτά πού βρίσκουν χρόνο να ασχοληθούν με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα και πώς τα προλαβαίνουν, αφού λέει  "ως γνωστόν  οι μαθητές είναι οι πιο σκληρά εργαζόμενοι και μάλιστα αυτοί που δεν αμείβονται!"
 Ο λαϊκισμός της φράσης και το όλο κλίμα που διαμόρφωσε ο δημοσιογράφος, με έκαναν να χάσω την προσήλωσή μου στο ραδιόφωνο. Ίσα που πρόλαβα να ακούσω την ΔΚ να απαντά: "η αμοιβή μας θα είναι αυτό που θα πετύχουμε στο μέλλον!"  Ευτυχώς που  το παιδί μιλάει ώριμα! Αν δεν γνώριζα τη συγκεκριμένη μαθήτρια, αν δεν ήμουν καθημερινά μαζί τους, αν δεν βίωνα την κατάσταση του σχολείου, μπορεί και να εφησυχαζόμουν με την απάντηση που έδωσε η ΔΚ και  κυριολεκτικά τάπωσε τον έναν από τους πολλούς που έχουν αυτήν την άποψη για το σχολείο και για τη μαθητική ζωή.
Κρίνουν άραγε από την εποχή τους; Από τότε που ήταν οι ίδιοι μαθητές; Κρίνουν από τη δική τους, ίσως,  δυσκολία να ανταποκριθούν στα μαθητικά τους καθήκοντα; Ή μήπως απερίσκεπτα κι ελαφρά τη καρδία, αποβλέπουν να κερδίσουν την εύνοια των μαθητών και κατ' επέκταση της κοινής γνώμης, σκύβοντας με προσποιητό, θα έλεγα, ενδιαφέρον πάνω από το πρόβλημα του μαθητικού πληθυσμού;
Υπάρχει κάποια διαφορά ανάμεσα στους πολιτικούς που διατείνονται "πρώτα ο μαθητής", αφήνοντας αυτό να εννοηθεί και να ερμηνευτεί κατά βούληση, και στους δημοσιογράφους που χρησιμοποιούν φράσεις κλισέ του στυλ
"εσείς οι μαθητές είσαστε οι πιο σκληρά εργαζόμενοι που, επιπλέον, δεν αμείβεστε";!
(συγγνώμη, αυτό ακριβώς δε λένε και για τις  μητέρες που δηλώνουν οικιακά;)

Έχουν αναρωτηθεί όλοι αυτοί που χρησιμοποιούν με ιδιοτέλεια τέτοιες κοινοτοπίες πώς αυτές επιδρούν  στα νεανικά αυτιά; Πώς  διαμορφώνονται σε ισχυρά άλλοθι για την υπέρβαση κάθε ορίου  και πώς λειτουργούν ως "λιπαντικό μέσο" για την ωλίσθηση σε παραβατικές συμπεριφορές;
Μπορεί ένας εργαζόμενος- και μάλιστα σκληρά - να απουσιάζει από την "πρώτη ώρα" της εργασίας του, επειδή θέλει να κοιμηθεί κι όχι να πάει να χτυπήσει την κάρτα του; Μπορεί ένας εργαζόμενος να μένει με τα χέρια σταυρωμένα πάνω στον πάγκο εργασίας, εν προκειμένω πάνω στο θρανίο, και, παρόλη την απραξία του, να παραμένει στη δουλειά του και  να μη χάνει τη θέση του;
(μη μου πείτε "ναι, αν είναι στο Δημόσιο" :) )
Θα ήθελα να γίνει μια έρευνα στα σχολεία της χώρας για τις  (μονόωρες)  απουσίες που σημειώνονται κάθε μέρα την πρώτη ώρα. 
Για τις απουσίες αυτές ενημερώνονται οι  γονείς οι οποίοι λένε διάφορα, όπως:
"τι να κάνω, αφού δεν ξυπνάει με τίποτε!" ή - κι αυτό είναι ακόμη χειρότερο - "από το σπίτι φεύγει κανονικά στην ώρα του!" Αυτό, φίλοι μου, είναι δείγμα αποτυχίας!
Ως γονείς αποτύχαμε, αν δε μπορούμε να σύρουμε το πιτσιρίκι μας έξω από το κρεβάτι του...
Και μην ακούσω πάλι να ρίχνετε όλοι σας συλλήβδην το σφάλμα στους καθηγητές που είναι "άσχετοι κι αδιάβαστοι και αδιάφοροι ή "κάρρα με πατάτες" που έγραφε ένας σε ένα blog, ( το δεύτερο "ρ" στο "κάρα" δηλώνει μεγέθυνση ;!), γιατί αυτή ακριβώς η αποποίηση κάθε ευθύνης και η εξ ολοκλήρου επίρριψη του σφάλματος σε μια μερίδα εμπλεκομένων - εν προκειμένω των εκπαιδευτικών - στο θέμα που λέγεται Παιδεία, διογκώνει το πρόβλημα. Τα παιδιά μας δεν είναι ανόητα, αντιθέτως είναι πανέξυπνα και επιχειρηματολογούν αντλώντας από μας τις πληροφορίες.
Παρεμπιπτόντως να αναφέρω πως μαθήτρια Δημοτικού λέει συχνά στη μητέρα της: "σιγά να μη διαβάσω εγώ Ιστορία. Βιβλίο είναι αυτό; Αφού αυτοί στο παιδαγωγικό ινστιτούτο δεν ξέρουν τι τους γίνεται, θα κάτσω εγώ να διαβάζω;"
Η μητέρα μου το μετέφερε γελώντας και πιθανόν καμαρώνοντας, εγώ όμως - από την πλευρά του εκπαιδευτικού - ένιωσα να ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι μου!
Το κάθε παιδί, φερέφωνο ανόητων και ιδιοτελών δημοσιογράφων, αποφασίζει για το ποια γνώση του είναι απαραίτητη φοιτώντας στο Δημοτικό! Αυτό το ίδιο το παιδί πηγαίνοντας στο Λύκειο θα θεωρεί πως δεν υπάρχει καθηγητής αντάξιος του! Πως του πέφτουν όλοι λίγοι και κατά συνέπεια δεν έχει λόγο να τους ακούει, πόσο μάλλον να παρακολουθεί το μάθημά τους...Θα έχει, δηλαδή,  διαμορφώσει τα κριτήρια του, όχι από βίωμα, από εμπειρία ή από καθαρό λόγο(!), αλλά από όσα άκουσε αποσπασματικά δεξιά κι αριστερά και τα ερμήνευσε όπως θεώρησε ότι είναι συμφέρον του να τα ερμηνεύσει. Κι έτσι θα πορευτεί και στο Πανεπιστήμιο, γλυκιά μου Αναστασία! Κι όσο μεγαλώνει το παιδί τόσο θα μεγαλώνει και η απέχθεια του στο πρόσωπο όποιου εκπροσωπεί αυτό που λέμε σχολείο, παιδεία,  τυπική διαδικασία μάθησης... Κι όλο αυτό είναι σε βάρος του, επειδή δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιος μαγικός μοχλός, να τον στρίβουμε, να τον πιέζουμε να τον μετακινούμε τέλος πάντων με έναν τρόπο, ώστε να σηματοδοτείται το τέλος της παιδικής ηλικίας. Και λέγοντας "παιδική ηλικία" εννοώ αυτό που αποδίδουν οι μαθητές μας και τα παιδιά μας στην έννοια. Όπως το εισπράττω εγώ, λοιπόν, στην καθημερινή μου συναναστροφή μαζί τους:
"παιδική ηλικία νοείται μια ασπίδα προστασίας κάτω από την οποίαν επιτρέπεται οποιαδήποτε αλόγιστη συμπεριφορά παραίτησης από κάθε προσπάθεια και κάθε υποχρέωση και επι πλέον, εκτός από ασπίδα προστασίας δηλαδή, είναι κι ένα περίεργο φίλτρο μέσω του οποίου διυλίζονται τα πάντα, όπως θεσμοί, νόμοι, κανόνες, υποχρεώσεις, κ.λπ. και κρίνονται, τουλάχιστον, ανόητα και ευλόγως καταλυτέα."
Είναι ένας...ορισμός που μου προέκυψε τώρα αυθόρμητα και μάλλον θα πρέπει να τον επεξεργαστώ περισσότερο, αλλά ήρθε η ώρα να πάω την καθιερωμένη σαββατιάτικη βόλτα στα βιβλιοπωλεία... :)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Νομίζω, γενικά,  πως πρέπει επιτέλους να σοβαρευτούμε.  Όλοι μας.
Υπάρχει, άραγε, κανείς που ενδιαφέρεται πραγματικά για τα παιδιά;
( "Πραγματικά" λέμε, γιατί  αυτό που κάνουμε, οι πολλοί, για να εφησυχάζουμε τη συνείδησή μας δεν είναι κατ' ανάγκην το "πραγματικά" κι ακόμη χειρότερο από αυτό είναι το να επιδιώκουμε να κάνουμε τα παιδιά σαν κι εμάς...)
Αν ναι, τότε θα πρέπει να μοχθήσει, μα να μοχθήσει λέμε, πολύ για να πείσει τα βλαστάρια του πως η απόκτηση γνώσης στα χρόνια που φοιτούμε στο σχολείο δεν είναι εργασία που χρήζει υλικής ανταμοιβής. Είναι υποχρέωση προς τον εαυτό μας και μάλιστα όχι μόνο όσο είμαστε μαθητές, αλλά δια βίου. Κι όταν λέω "γνώση", δεν περιορίζομαι στα σχολικά εγχειρίδια, που είναι ένα απλό μέσo για μια πρώτη επαφή με θεμελιώδεις επιστημονικές,  ιστορικές, κοινωνικές γνώσεις, εννοώ τη θεμελιωμένη γνώση για την ύπαρξη, τη φύση, την κατάσταση του πράγματος και, εν πολλοίς,  όλα εκείνα που σταδιακά οδηγούν   στη συνειδητότητα και στην αυτογνωσία.

Γνωρίζει κανείς  δρόμο, πέρα από τη μαθητεία, που  οδηγεί στη γνώση;
Αν ναι, οφείλει να μας τον πει, αν όχι, τότε σίγουρα υποχρεούται να μην παραπλανεί τα παιδιά μας με καιροσκοπικούς,  ή ό,τι άλλο,  ψευδοσυναισθηματισμούς.