Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου 2010

ΑΡΘΡΟ 51: Η ΑΥΤΟΑΜΥΝΑ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ, ΤΑ ΑΝΤΙΠΟΙΝΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ


Από το βιβλίο "11/9" του Noam Chomsky, που κυκλοφόρησε τον Νομέμβριο του 2001 από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ, σε μετάφραση Σάββα Μιχαήλ, αντιγράφω δυο μικρά αποσπάσματα, τις ερωτήσεις δηλαδή που απηύθυνε ο δημοσιογράφος στον Chomsky και τις απαντήσεις που ο δεύτερος του έδωσε. 

 Σελίδα 85
Ερώτηση: Πολλοί λένε ότι σε όλη την Ιστορία, όταν ένα έθνος δέχεται επίθεση, τότε αντεπιτίθεται με τον ίδιο τρόπο. Ποια είναι η άποψή σας;

Απάντηση:  Όταν διάφορες χώρες δέχονται επίθεση προσπαθούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, εάν μπορούν. Σύμφωνα με το προτεινόμενο δόγμα, η Νικαράγουα, το Νότιο Βιετνάμ, η Κούβα και πολυάριθμοι άλλοι θα έπρεπε να βάζουν βόμβες στη Ουώσιγκτον και σε άλλες αμερικανικές πόλεις, οι Παλαιστίνιοι θα έπρεπε να χειροκροτούνται για βομβιστικές ενέργειες στο Τελ Αβίβ και ούτω καθεξής. Είναι ακριβώς επειδή τέτοιου είδους δόγματα είχαν φέρει την Ευρώπη στην αυτοεκμηδένιση σχεδόν, μετά από εκατοντάδες χρόνια αγριότητας, που τα έθνη του κόσμου σφυρηλάτησαν ένα άλλο συμπαγές σύνολο μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, εγκαθιδρύοντας - τουλάχιστον τυπικά - την αρχή ότι η καταφυγή στη βία απαγορεύεται, εκτός από την περίπτωση αυτοάμυνας ενάντια σε μια ένοπλη επίθεση, μέχρις ότου το Συμβούλιο Ασφαλείας δράσει για να προστατέψει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Ειδικότερα, τα αντίποινα απαγορεύονται. Από τη στιγμή που οι ΗΠΑ δεν βρίσκονται κάτω από ένοπλη επίθεση, με την έννοια που της δίνει το άρθρο 51 του Χάρτη του ΟΗΕ, τέτοιου είδους σχέδια είναι ασύμβατα -
τουλάχιστον εάν συμφωνούμε ότι οι θεμελιακές αρχές του διεθνούς δικαίου θα έπρεπε να εφαρμόζονται και για μας, όχι μονάχα γι' αυτούς που δεν μας αρέσουν.
Βάζοντας κατά μέρος το διεθνές δίκαιο, έχουμε αιώνες εμπειρίας που μας λένε ακριβώς το ποια είναι η κατάληξη από τα προτεινόμενα τώρα δόγματα που εξυμνούν πολλοί σχολιαστές. Σε  έναν κόσμο με όπλα μαζικής καταστροφής, η κατάληξη θα ήταν ένας επικείμενος τερματισμός του ανθρώπινου πειράματος - και γι' αυτό το λόγο εξάλλου οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν μισό αιώνα πριν ότι το παιχνίδι της αλλολοσφαγής, στο οποίο επιδίδονταν επί αιώνες, θα ήταν καλύτερα να τελείωνε για να αποφευχθούν τα χειρότερα.

Σελίδα 90
Ερώτηση:  Πιστεύετε ότι, καθώς οι συνθήκες θα επιτρέπουν μια πιο λεπτομερειακή εκτίμηση των εναλλακτικών λύσεων, η πλειονότητα των Αμερικανών θα δεχτεί πως η λύση στις τρομοκρατικές επιθέσεις κατά των αμάχων εδώ είναι να απαντήσει η Αμερική με τρομοκρατικές επιθέσεις κατά των αμάχων στο εξωτερικό και πως η λύση για το πρόβλημα του φανατισμού είναι η παρακολούθηση και η περιστολή των ελευθεριών των πολιτών;

Απάντηση:  Ελπίζω όχι, αλλά δεν θα πρέπει να υποτιμήσουμε την ικανότητα των καλά λειτουργούντων συστημάτων προπαγάνδας να σπρώξουν τους ανθρώπους σε ανορθολογική, δολοφονική και αυτοκτονική συμπεριφορά. Πάρτε ένα παράδειγμα που είναι αρκετά απόμακρο ώστε να μπορούμε να το κοιτάζουμε χωρίς μεγάλο πάθος: τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο. Δεν ήταν δυνατόν και οι δύο πλευρές να διεξήγαν έναν ευγενή πόλεμο για τους ύψιστους σκοπούς. Κι όμως, και στις δύο πλευρές, οι στρατιώτες βάδιζαν στη αλληλοσφαγή με τρομερή έξαρση, δυναμωμένοι απο τις ζητωκραυγές των διανοούμενων και εκείνων που βοηθούσαν στην κινητοποίηση, σε όλο το εύρος του πολιτικού φάσματος, απο τα αριστερά ως τα δεξιά, συμπεριλαμβανομένης της ισχυρότερης πολιτικής δύναμης της Αριστεράς στον κόσμο, στη Γερμανία. Οι εξαιρέσεις ήταν τόσο λίγες που πρακτικά μπορούμε να κάνουμε τον κατάλογό τους και ορισμένες από αυτές κατέληξαν στην φυλακή, γιατί αμφισβήτούσαν τον ευγενή χαρακτήρα της όλης επιχείρησης: ανάμεσά τους η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Μπέρτραντ Ράσσελ κι ο Ευγένιος Ντέμπς. Με τη βοήθεια των προπαγανδιστικών πρακτορείων του Ουίλσον και την ενθουσιάδη υποστήριξη των φιλελεύθερων διανοούμενων, μια φιλειρηνική χώρα μετατράπηκε μέσα σε λίγους μόνο μήνες σε μια χώρα που παραληρούσε απο αντιγερμανική υστερία, έτοιμη να πάρει εκδίκηση ενάντια σ' αυτούς που διέπρατταν άγρια εγκλήματα, πολλά από τα οποία είχαν εφευρεθεί απο το βρετανικό υπουργείο Πληροφοριών. Αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι με κανέναν τρόπο αναπόφευκτο, και δεν πρέπει να υποτιμούμε τα εκπολιτιστικά αποτελέσματα των τελευταίων χρόνων.
Δεν είμαστε αναγκασμένοι να καλπάσουμε αποφασιστικά προς την καταστροφή μόνο και μόνο γιατί τέτοιες είναι οι εντολές που μας δίνουν.

-----------------------------------------------------------------------------------------------
Ακριβώς!
 Δεν είμαστε αναγκασμένοι να καλπάσουμε αποφασιστικά προς την καταστροφή μόνο και μόνο γιατί τέτοιες είναι οι εντολές που μας δίνουν.
Ούτε οφείλουμε  να δεχόμαστε άκριτα την οποίου είδους προπαγάνδα, που μας οδηγεί σε ανορθολογικές, καταστροφικές και αυτοκτονικές συμπεριφορές!
Και τι είναι αυτό που θα μας καταστήσει ικανούς να ασκούμε ορθολογιστική κριτική στην προπαγάνδα και στα τεχνιέντως κατασκευασμένα φαινόμενα;
Πώς μπορεί το ανθρώπινο είδος να αυξήσει την φυσική του αντίσταση στην άγουσα και φέρουσα κατασκευασμένη ιδεολογία που  το εξολοθρεύει συστηματικά; 
Ο Chomsky δίνει απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα, αλλά και ο καθένας από μας έχει τις δικές του απαντήσεις: ας καθήσει, λοιπόν, να  σκεφτεί, σήμερα που η μέρα  το απαιτεί...
--------------------------------------------------------------------------------------------

6 σχόλια:

  1. Σε μένα πάντως μένει η απορία:
    Πώς διαχωρίζεις το γεγονός από την προπαγάνδα;
    Γιατί αν το καταφέρεις αυτό, όλα τα υπόλοιπα είναι κοινός τόπος: Ουδείς θέλει να άγεται και να φέρεται από τους μηχανισμούς προπαγάνδας, πόσο μάλλον να πεθαίνει εξαιτίας τους.

    Τι ακριβώς είναι δηλαδή αυτό που έρχεται να προσθέσει ο Chomsky;
    Ότι τα κίνητρα των περισσότερων πολέμων δεν είναι "ευγενή";
    Το ξέρουμε.
    Ότι οι παγκόσμιοποιημένοι πόλεμοι στην εποχή των πυρηνικών όπλων μπορεί να αφανίσουν το είδος;
    Το ξέρουμε.
    Ότι είναι απίθανο οι ΗΠΑ να εμπλακούν σε τακτικές τυφλής εκδικητικότητας;
    Εννοείται.
    Ότι πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι στις πληροφορίες που δεχόμαστε, ανεξαρτήτως προέλευσης;
    Το ξέρουμε.
    Σε ποιούς απευθύνεται σε τελική ανάλυση ο Chomsky;
    Σε ποιό βαθμό μπορούμε να απενοχοποιούμε τα μεροληπτικά μας αντανακλαστικά;
    Και, τέλος, σε ποιόν πολιτισμό θέλουμε να ασκήσουμε κριτική; Σ' αυτόν που αξίζει τον κόπο, φαντάζομαι.
    Προσωπικά δεν πιστεύω σε καμία κατασκευασμένη ιδεολογία που θέλει να εξολοθρεύσει το ανθρώπινο είδος. Πιστεύω στην ευπιστία, στην απληστία, στα λάθη, στην κοινή λογική (όπως κι αν την ορίσεις, παραμένει λογική), στα διδάγματα της ιστορίας δηλαδή.
    Όσο κι αν αναλυθεί η 11η Σεπ (παρότι τείνουμε να ξεχνάμε ότι δεν συμπεριλάμβανε μόνο τα αεροπλάνα στους πύργους), παραμένει μια δολοφονική επίθεση φανατισμένων παρανοϊκών. Αν την συνδέσουμε αιτιολογικά με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, πριν και μετά, έχουμε κάνει το πρώτο βήμα στο δρόμο που άνοιξαν οι παρανοϊκοί αυτοί.

    ΔΧ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αγαπητέ ΔΧ,
    χαίρομαι πολύ που αφιέρωσες τόσο χρόνο για να διατυπώσεις όλες αυτές τις αντιρρήσεις, που δυστυχώς δεν είμαι βέβαιη αν έχω τη δυνατότητα να ανταπαντήσω, γιατί σε κάποιες από αυτές δεν καταλαβαίνω ακριβώς τι εννοείς.
    Θα προσπαθήσω όμως και βλέπουμε...

    Λοιπόν, ο διαχωρισμός του γεγονότος από την προπαγάνδα δεν είναι αυτονόητος, χωρίς όμως να είναι και ανέφικτος. Περισσότερο διάβασμα ιστορίας κι όχι μόνο από την μια πλευρά (..την προπαγανδιστική). Τα γεγονότα είναι καταγραφές με αριθμούς και λέξεις, η προπαγάνδα έχει πολύ συναίσθημα και πολλά "πρέπει".
    Λες "Ουδείς θέλει να άγεται και να φέρεται από τους μηχανισμούς προπαγάνδας, πόσο μάλλον να πεθαίνει εξαιτίας τους." και δε συμφωνώ!
    Όχι ότι λέω: "κάποιοι θέλουν να είναι θύματα προπαγάνδας", αλλά, λέω, πολλοί -όμως πάρα πολλοί-είναι θύματα προπαγάνδας, γιατί απλά δεν έχουν τη δυνατότητα να μην είναι. Η πλατιά μάζα είναι, πάντα ήταν και θα είναι, εύκολα χειραγωγήσιμη. Οι διαδικασίες "της πειθαρχίας του νου" αποτελούν ολόκληρη επιστήμη ή, επί το ορθότερον, αποτελούν διεπιστημονικό πεδίο δράσης και έρευνας. (να διευκρινίσουμε ότι υπάρχει και η "καλή προπαγάνδα", όπως π.χ. η χρήση προφυλακτικού στις ευκαιριακές ερωτικές συνευρέσεις.
    [ψάξε στον Μπαμπινιώτη να δεις πότε πρωτοεμφανίζεται η λέξη,αν δεν το ξέρεις δηλαδή. Θα σου αρέσει, είμαι σίγουρη αν διαβάσεις το "Congregatio de propaganda dide"..:)]

    Στα ερωτήματα που θέτεις παρακάτω και απαντάς
    "το ξέρουμε", είμαι απολύτως σύμφωνη, αλλά ότι το ξέρουμε, εσύ, εγώ και αρκετοί ακόμη, δεν σημαίνει πως το ξέρουν όλοι. Να το μάθουν όλοι είναι αδύνατον, να το μάθουν όσο το δυνατόν περισσότεροι είναι καθήκον όσων το ξέρουμε.

    Μετά όμως διατυπώνεις κι ένα ερώτημα που με μπερδεύει. Σα να λες πως το ζητούμενο είναι να απενοχοποιήσουμε τα μεροληπτικά μας αντανακλαστικά. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο.
    Το ζητούμενο είναι να κάνουμε τα αντανακλαστικά μας αμερόληπτα. Κι αυτό είναι ζόρικο, γιατί θέλει πολλή δουλειά(=διάβασμα), που δεν αρκεί πάντα, αφού θα πρέπει να ξεπεράσουμε τις όποιες καταβολές και προκαταλήψεις μας.
    Δύσκολο; Μπορεί και ακατόρθωτο, αλλά αυτό ακριβώς είναι που το καθιστά ζητούμενο.
    Το θέμα είναι να έχει κανείς συνείδηση.
    Η επίγνωση αμβλύνει σε μεγάλο βαθμό τις εμπάθειες που γεννά η μεροληψία.

    συνεχίζεται..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αγαπητέ ΔΧ,
    συνεχίζω

    Αυτό που λες μετά:
    "Και, τέλος, σε ποιόν πολιτισμό θέλουμε να ασκήσουμε κριτική; Σ' αυτόν που αξίζει τον κόπο, φαντάζομαι."
    όσο και να το διάβασα, δεν το κατάλαβα.
    Δεν καταλαβαίνω τι εννοείς. Υποψιάζομαι πως αυτή η θέση που διατυπώνεις με τη μορφή ερώτησης υποβόσκει την αιτιολόγηση της παραίτησης. Έναν "ωχαδελφισμό" μου φέρνει.
    Θα μπορούσε, δηλαδή, να χαρακτηριστεί ο πολιτισμός ανάξιος κριτικής χωρίς ή πριν να του ασκηθεί κριτική; Ή μήπως έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία και αυτό είναι το συμπέρασμα που πρέπει να αποδεχτούμε, πως δηλαδή ζούμε σε έναν πολιτισμό ανάξιο κριτικής. Μια τέτοια παραδοχή δεν μας καθιστά ανάξιους όλους;
    (τουλάχιστον στην αντίθετη περίπτωση, κάποιοι έχουν ελπίδα να μην πάρουν το χρίσμα της... αναξιοσύνης)
    Συγγνώμη, αλλά ειλικρινά δεν κατάλαβα με ποιο πνεύμα το λες αυτό.

    Σ' αυτό που γράφεις αμέσως μετά είμαι απολύτως σύμφωνη. Ούτε εγώ πιστεύω πως υπάρχει κατασκευασμένη ιδεολογία που θέλει να εξολοθρεύσει το ανθρώπινο είδος. Μια τέτοια ιδεολογία με έναν τέτοιον πανανθρώπινο χαρακτήρα δε θα μπορούσε να είναι κατασκεύασμα ενός ανθρώπου ή έστω και μιας ομάδας, ακόμη και μεγάλης, ανθρώπων. Ένα τέτοιο εγχείρημα, κατασκευής εξολοθρευτικής ιδεολογίας που να απευθύνεται στο σύνολο του είδους μας, θα απαιτούσε...έναν θεϊκό νου, για να χωρέσει ολόκληρη μέσα :. Αλλά γνωρίζεις πολύ καλά τι πιστεύω σχετικά. :)
    Όμως κατασκευασμένες ιδεολογίες υπήρξαν και υπάρχουν! Το λέει και η ιστορία.[π.χ.Υπουργείο Προπαγάνδας, Γκαίμπελς, Γ' Ράιχ. Αποφεύγω να αναφερθώ σε σύγχρονα ιστορικά γεγονότα, για να μην προκαλέσω την οξεία αντίδρασή σου.]

    Και μετά πάλι συμφωνώ μαζί σου,γιατί κι εγώ πιστεύω στην ευπιστία, στην απληστία, στα λάθη.
    Για την "κοινή λογική" έχω τις επιφυλάξεις μου.
    Όσο για τα διδάγματα της ιστορίας, θεωρώ πως δεν υπάρχουν τέτοια..

    Στο τέλος σε χάνω. Μάλλον έχουμε διαβάσει διαφορετικά βιβλία ιστορίας..Εδώ άλλωστε βρίσκεται και η κεντρική, ίσως και η μόνη, μας διαφωνία.

    Δεν κλείνει το θέμα εδώ, αλλά δεν ξέρω αν θα έχουμε την ευκαιρία να καταφέρουμε κάτι περισσότερο.

    Σε ευχαριστώ και πάλι, που μπήκες στον κόπο να διαβάσεις την ανάρτησή μου και να μου γράψεις ένα τόσο εκτενές σχόλιο.
    Μα πιο πολύ σε ευχαριστώ που, λόγω του σχολίου σου, θα αναγκαστώ να ψάξω την ιστορία..
    Ελπίζω να κάνεις το ίδιο κι εσύ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ναι, μάλλον μπερδευτήκαμε.
    Δεν είπα πως "το ζητούμενο είναι να απενοχοποιήσουμε τα μεροληπτικά μας αντανακλαστικά", αλλά ακριβώς το αντίθετο! Άρα, σ' αυτό συμφωνούμε.
    Επίσης, ως προς την κριτική στον πολιτισμό, δεν είχα κανένα ωχαδελφισμό κατά νου: Οφείλουμε, απλώς, να παίρνουμε θέση, απέναντι σε όλα, δεν είναι κάθε άποψη ευπρόσδεκτη. Ο Τσόμσκι αρέσκεται στο να ασκεί κριτική εκ των έσω, βαφτίζοντας τον εαυτό του ως "το κακό παιδί" που πάει κόντρα στο σύστημα, στην εξουσία, στο κράτος, στα συμφέροντα... Ναι, αλλά εκτός από την κριτική υπάρχει και η γνώμη. Και η γνώμη του, όσο τουλάχιστον της επιτρέπει να διαφανεί μέσα από τα λοιπά φανταχτερά σχόλια, δεν φαίνεται να έχει να προσθέσει κάτι, ούτε καν μια άλλη οπτική. Δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχει καν.

    Σχετικά με τα διδάγματα της ιστορίας, αναφερόμουν σε αυτά που ήδη γνωρίζουμε, μακάρι να μπορούσαμε να ανταλλάξουμε παραπομπές σε βιβλία και γεγονότα, αλλά επί του προκειμένου παρέλκει: Η εξασφάλιση και επέκταση των οικονομικών συμφερόντων των ανά ιστορική περίοδο ισχυρών μετριάζεται μόνο από το προσωπικό ήθος των αρχηγών ή/και τον πολιτισμό της εποχής. Άρα ελάχιστα... :)

    Δεν συμφωνώ στο ότι τα παραπάνω (συμπεριλαμβανομένων των δικών σου) τα γνωρίζουν λίγοι μόνο: Τα ΜΜΕ, εκτός από φορείς προπαγάνδας, είναι και φορείς ενημέρωσης και δημοκρατίας, άσε που οι βασική έννοια της απληστίας δεν είναι καθόλου γνωσιακό προνόμιο των λίγων. Η συμπεριφορά των ΗΠΑ αντανακλά τη συμπεριφορά εκατομμυρίων μικρογραφιών της στις οικογένειες, στα σχολεία, στα χωριά, σε κάθε κοινωνία. Το ίδιο και η συμπεριφορά του Ιράκ, του Ιράν, της Ελλάδας, της Κούβας.

    Οι άνθρωποι που δεν έχουν τη δυνατότητα να ξεφύγουν από την προπαγάνδα, αν μιλάμε για δυτικές κοινωνίες, έχουν και προσωπική ευθύνη γι' αυτό. Οι πηγές της ενημέρωσης και της ανάπτυξης της κρίσης τους είναι παντού. Αν ζουν φυσικά σε κοινωνίες τύπου Β. Κορέας, εντάξει, τα περιθώρια είναι στενά έως ανύπαρκτα.

    Επαναλαμβάνω, όμως, ότι όλα αυτά, μα όλα, δεν έχουν να προσθέσουν απολύτως τίποτα στον τρόπο και στο εύρος σκέψης κανενός. Είναι απλές διαπιστώσεις, χιλιοειπωμένες παρατηρήσεις. Ποιό το όφελος να μείνουμε σ' αυτές;

    Άσε που, για να μπει και λίγο η προσωπική μου άποψη σε όλο αυτό, δεν αντιλαμβάνομαι ακριβώς πώς αντιπαραβάλλει ο Τσόμσκι "μια φιλειρηνική χώρα" με αυτήν που "παραληρούσε από αντιγερμανική υστερία"! Δεν μπορώ να δεχτώ ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, αλλά, όπως είπα παραπάνω, εκτός από την κριτική υπάρχει και η γνώμη!

    Σ' ευχαριστώ κι εγώ για την εκτενή απάντηση. :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ναι, μάλλον μπερδευτήκαμε.
    Δεν είπα πως "το ζητούμενο είναι να απενοχοποιήσουμε τα μεροληπτικά μας αντανακλαστικά", αλλά ακριβώς το αντίθετο! Άρα, σ' αυτό συμφωνούμε.
    Επίσης, ως προς την κριτική στον πολιτισμό, δεν είχα κανένα ωχαδελφισμό κατά νου: Οφείλουμε, απλώς, να παίρνουμε θέση, απέναντι σε όλα, δεν είναι κάθε άποψη ευπρόσδεκτη. Ο Τσόμσκι αρέσκεται στο να ασκεί κριτική εκ των έσω, βαφτίζοντας τον εαυτό του ως "το κακό παιδί" που πάει κόντρα στο σύστημα, στην εξουσία, στο κράτος, στα συμφέροντα... Ναι, αλλά εκτός από την κριτική υπάρχει και η γνώμη. Και η γνώμη του, όσο τουλάχιστον της επιτρέπει να διαφανεί μέσα από τα λοιπά φανταχτερά σχόλια, δεν φαίνεται να έχει να προσθέσει κάτι, ούτε καν μια άλλη οπτική.

    Σχετικά με τα διδάγματα της ιστορίας, αναφερόμουν σε αυτά που ήδη γνωρίζουμε, μακάρι να μπορούσαμε να ανταλλάξουμε παραπομπές σε βιβλία και γεγονότα, αλλά επί του προκειμένου παρέλκει: Η εξασφάλιση και επέκταση των οικονομικών συμφερόντων των ανά ιστορική περίοδο ισχυρών μετριάζεται μόνο από το προσωπικό ήθος των αρχηγών ή/και τον πολιτισμό της εποχής. Άρα ελάχιστα... :)

    Δεν συμφωνώ στο ότι τα παραπάνω (συμπεριλαμβανομένων των δικών σου) τα γνωρίζουν λίγοι μόνο: Τα ΜΜΕ, εκτός από φορείς προπαγάνδας, είναι και φορείς ενημέρωσης και δημοκρατίας, άσε που οι βασική έννοια της απληστίας δεν είναι καθόλου γνωσιακό προνόμιο των λίγων. Η συμπεριφορά των ΗΠΑ αντανακλά τη συμπεριφορά εκατομμυρίων μικρογραφιών της στις οικογένειες, στα σχολεία, στα χωριά, σε κάθε κοινωνία. Το ίδιο και η συμπεριφορά του Ιράκ, του Ιράν, της Ελλάδας, της Κούβας.

    Οι άνθρωποι που δεν έχουν τη δυνατότητα να ξεφύγουν από την προπαγάνδα, αν μιλάμε για δυτικές κοινωνίες, έχουν και προσωπική ευθύνη γι' αυτό. Οι πηγές της ενημέρωσης και της ανάπτυξης της κρίσης τους είναι παντού. Αν ζουν φυσικά σε κοινωνίες τύπου Β. Κορέας, εντάξει, τα περιθώρια είναι στενά έως ανύπαρκτα.

    Επαναλαμβάνω, όμως, ότι όλα αυτά, μα όλα, δεν έχουν να προσθέσουν απολύτως τίποτα στον τρόπο και στο εύρος σκέψης κανενός. Είναι απλές διαπιστώσεις, χιλιοειπωμένες παρατηρήσεις. Ποιό το όφελος να μείνουμε σ' αυτές;

    Άσε που, για να μπει και λίγο η προσωπική μου άποψη σε όλο αυτό, δεν αντιλαμβάνομαι ακριβώς πώς αντιπαραβάλλει ο Τσόμσκι "μια φιλειρηνική χώρα" με αυτήν που "παραληρούσε από αντιγερμανική υστερία"! Δεν μπορώ να δεχτώ ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, αλλά, όπως είπα παραπάνω, εκτός από την κριτική υπάρχει και η γνώμη!

    Σ' ευχαριστώ κι εγώ για την εκτενή απάντηση. :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανοίγονται πολλά και διάφορα θέματα και η ψαλίδα της διαφωνίας μας αυξάνει, παρόλο που φαινομενικά τουλάχιστον σε κάποια έχουμε συμφωνήσει.
    Οι θέσεις μας είναι εκ διαμέτρου αντίθετες :)

    Δεν μπορώ να δεχτώ πως ασκεί κριτική, χωρίς να εκφέρει γνώμη, για τον Chomsky μιλώ, και πολύ θα ήθελα να αντιγράψω κάποια αποσπάσματα του βιβλίου όπου αποκρυσταλλώνεται η γνώμη του, πλην όμως έχουμε ξεφύγει από το γενικότερο "κλίμα" του blog, γι' αυτό θα αναγκαστώ να σταματήσω εδώ - τουλάχιστον τους δημόσιους σχολιασμούς :)- διευκρινίζοντας ότι από όλο το βιβλίο επέλεξα τα παραπάνω αποσπάσματα ακριβώς επειδή αποτελούν μια γενική κριτική, η οποία ωστόσο οδηγεί σε προβληματισμό. Συνειδητά απέφυγα αποσπάσματα, που, ενώ μου άρεσαν περισσότερο, διατύπωναν με σαφήνεια συγκεκριμένη πρόταση/υπόδειξη...

    Κρατώ αυτό που έγραψες:
    "μακάρι να μπορούσαμε να ανταλλάξουμε παραπομπές σε βιβλία και γεγονότα, αλλά επί του προκειμένου παρέλκει"

    συμπληρώνοντας πως εγώ δεν θεωρώ ότι παρέλκει, αλλά αφού το λες εσύ δεν μένει παρά να το δεχτώ...:)

    ΑπάντησηΔιαγραφή