Σάββατο 28 Νοεμβρίου 2020

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΕΤΑΙ...ΞΑΝΑ ΚΑΙ ΞΑΝΑ

Η ανακάλυψη των 70 βαλιτσών της Φρειδερίκης , μου θύμησε μια παλιά μου ανάρτηση και την αναζήτησα... Στην προσπάθεια μου να διορθώσω ένα ορθογραφικό λάθος όμως τη διάγραψα.

Ευτυχώς, σε ένα άλλο ανοιχτό παράθυρο έμεινε ανέπαφη κι έτσι την αναρτώ ξανά, οκτώ χρόνια μετά, με πολύ μεγάλη νοσταλγία για εκείνες τις ωραίες εποχές που τα Λύκεια είχαν όχι μόνο τη δυνατότητα να λειτουργούν κανονικά, αλλά να κάνουν και σημαντικούς εκπαιδευτικούς περιπάτους!

Παρασκευή, 7 Δεκεμβρίου 2012

Σήμερα το σχολείο μας πραγματοποίησε έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα εκπαιδευτικό περίπατο! Επισκεφτήκαμε την έκθεση φωτογραφίας "Η ΔΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ", που φιλοξενείται στη Βίλα Καπαντζή, του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Μ.Ι.Ε.Τ). Η συναρπαστική έκθεση φωτογραφίας, σε συνδυασμό με την εξαιρετική ξενάγηση που είχαμε, μας ταξίδεψε αιώνες πίσω, στην ιστορία της πόλης μας, για να φτάσει στην εποχή που άκμαζε ως Μητρόπολη στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης. Ολόκληρος ο δεύτερος όροφος του μεγαλοπρεπέστατου κτιρίου, φιλοξενούσε στους τοίχους του φωτογραφίες από όλες τις γωνιές της Θεσσαλονίκης του προηγούμενο και το προπροηγούμενου αιώνα, με κυρίαρχη τη φωτογραφία που αποτελούσε την "εισαγωγή" στην ξενάγησή μας.


Θα μπορούσε κανείς να εξαντλήσει ώρες ολόκληρες, και μέρες και χρόνια, διερευνώντας τα γεγονότα που έλαβαν χώρα μόνο σε αυτό το μικρό κομμάτι της πόλης όπως απεικονίζεται - και μάλιστα υπό περίεργη γωνία που αντιστρέφει τις θέσεις κάποιων μνημείων(!) - στην πιο παλιά φωτογραφία της πόλης, που έχει μέχρι τώρα ανακαλυφτεί.
Δεδομένου ότι απαιτείται ιστορική τεκμηρίωση, ο ξεναγός μας μας εξήγησε με ποιον τρόπο εντοπίστηκε από τους ειδικούς το σημείο λήψης της φωτογραφίας. Περιττό να πω ότι δεν μπόρεσα να μην παρέμβω για να τονίσω στους μαθητές πόσα μαθηματικά χρησιμοποιήθηκαν για τον εντοπισμό του σημείου λήψης! :) (Τριγωνισμοί, γεωδεσίες, και στοιχειώδεις τριγωνομετρίες... :) )
Ωστόσο, αν αποφάσισα να γράψω κάτι σχετικά με τον σημερινό μας εκπαιδευτικό περίπατο, αφορμή δεν ήταν η μαγευτική έκθεση φωτογραφίας του 2ου ορόφου, αλλά η έκθεση που υπήρχε στον 1ο όροφο και για την οποία δεν γνώριζα εκ των προτέρων τίποτε.
Γι' αυτό, όταν μπήκα στο κτίριο και πριν ακόμη έρθουν οι μαθητές για τους οποίους ήμουν υπεύθυνη, έμεινα έκπληκτη μπροστά σε δυο, περίπου μεταφυσικές, εικόνες! Στην κεντρική σάλα τα απαρχαιωμένα θρανία, με τα βιβλία ανοιχτά πάνω τους, σχεδόν ζωντανά, να εκπέμπουν μια λάμψη αγιοσύνης, που συγκεντρώνονταν, θαρρείς, στο βάθος της αίθουσας όπου μια μεγάλη τζαμόπορτα βρισκόταν εκεί για να συγκρατεί και να αντανακλά πάνω της όλην αυτή τη λαμπρότητα... Θα είχα, μάλλον, ανοίξει το στόμα μου από την έκπληξη, αν στο μεταξύ δεν έφτανε στο αυτί μου ο συνεχής και οξύς ήχος γραφομηχανής.


Ήταν τόσο οξύς που κατάφερε να απομαγνητίσει το βλέμμα μου από τη λάμψη και να το κάνει να τον αναζητήσει ένα γύρω, μέχρι να τον εντοπίσει. Στα δεξιά μου σε μια μικρότερη κάμαρα, πάνω σε κάτι που δεν πρόσεξα τι ακριβώς ήταν, μια γραφομηχανή χτυπούσε μόνη της αφινιασμένη τα πλήκτρα της, ενώ στον τοίχο πρόβαλαν εικόνες από μέρη που μου θύμιζαν Ανατολή, με την ευρύτερη έννοια...


Έμεινα έτσι, να χαζεύω τα πλήκτρα να ανεβοκατεβαίνουν, έχοντας όλην την προσοχή μου στραμμένη πάνω τους, σαν να προσπαθούσα να διαβάσω το αόρατο κείμενο που έγραφαν, όταν ξαφνικά θυμήθηκα πως έπρεπε να παραλάβω το τμήμα μου από την πύλη. Βγήκα έξω γρήγορα, πήρα στο άψε σβήσε τις παρουσίες και, μαζί με τα παιδιά πια, επέστρεψα στο εσωτερικό του κτιρίου. Με το που βρεθήκαμε στην κεντρική σάλα, κι ενώ περιμέναμε να έρθει ο ξεναγός, ήρθαν περισσότερα από δέκα παιδιά να με ρωτήσουν: "τι δουλειά έχει η μπανιέρα εδώ μέσα;". Μου έκανε φοβερή εντύπωση που τους έκανε εντύπωση η ... μπανιέρα! Εγώ, έχοντας μαγευτεί από τη γραφομηχανή που έγραφε ασταμάτητα από μόνη της, δεν είχα προσέξει ότι το μεγάλο κάτι πάνω στο οποίο ακουμπούσε ήταν μια μπανιέρα γεμάτη μελάνι!!! Μάλλον επειδή ξαφνιάστηκα με τη μειωμένη μου παρατηρητικότητα τους αποπήρα σχεδόν, με μια συγκαλυμμένη δόση στοργής. "Βρε, τη μπανιέρα προσέξατε; Δεν σας έκανε εντύπωση που τα πλήκτρα χτυπιούνται πάνω κάτω από μόνα τους;", "Ναι, και τι γράφουν, κυρία", με ρώτησε ο Νίκος που με είχε από κοντά. "Γράφουν την ιστορία!", είπα, καθώς στο video έβλεπα  να προβάλονται επισκέψεις σύγχρονων ανθρώπων στα μέρη που άφησαν πίσω οι παπούδες τους, ξεριζωμένοι από τις επιταγές των πολέμων ...

Στο μεταξύ ήρθε ο ξεναγός και τα λεγόμενά του αποτέλεσαν προστιθέμενη αξία σε όσα ήδη με είχαν μαγέψει εδώ, στον 1ο όροφο του κτιρίου.. Παρεθέτω το κείμενο που υπήρχε αναρτημένο για να εξηγήσει τι ήταν όλα αυτά που βρίσκονταν τοποθετημένα γύρω μας..
"Η έκθεση του 1ου και η έκθεση του 2ου ορόφου συνδέονται μεταξύ τους με τα νήματα της μνήμης", μας είπε, μεταξύ άλλων, ο ξεναγός μας..
  Όπως με τα νήματα της μνήμης, συμπληρώνω εγώ, συνδεόμαστε κι εμείς μεταξύ μας! Με τις μνήμες μας, με τις αναγνωστικές μας δεξιότητες, με τις ευαισθησίες μας, με τον τρόπο που παρεμβαίνουμε στις εικόνες και στα κείμενα, για να διαβάσουμε την Ιστορία και την ιστορία μας... Μια Ιστορία που γράφεται ξανά και ξανά...

Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2020

Ψυχολόγοι στα σχολεία. "Το μέλλον ανήκει στην έκπληξη".

Χθες, Πέμπτη 19-11-2020, δημοσιεύτηκε από το Υπουργείο Παιδείας το ΦΕΚ για την πρόσληψη 222 Ψυχολόγων στα Επαγγελματικά Λύκεια, στο πλαίσιο της Πράξης "Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ-Υποστήριξη σχολικών μονάδων ΕΠΑ.Λ."

Οι ψυχολόγοι στα σχολεία, γενικά στα σχολεία και όχι μόνο στα Επαγγελματικά Λύκεια, είναι ένα χρόνιο αίτημα και μια υπόσχεση που έχει δοθεί στο παρελθόν. Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι η παρουσία ενός ειδικού θα δώσει λύση σε  προβλήματα που ενσκήπτουν στο σχολικό περιβάλλον, όταν, βέβαια, αυτό έχει την κανονική του μορφή. Ίσως μάλιστα να θεωρούν ότι η παρουσία του ψυχολόγου στο σχολείο δεν θα λύσει κάποια από τα υπάρχοντα προβλήματα, αλλά θα συμβάλλει τα μέγιστα στην ομαλή έκβαση της σχολικής ρουτίνας... Όμως η "σχολική ρουτίνα" τείνει να γίνει ανάμνηση και εκείνη η μυρωδιά που αποπνέει η σχολική τάξη έχει σκορπίσει στο πεντανέμι... Μαζί της σκόρπισε και η επαφή, το άγγιγμα, το χαμόγελο, η συνεργασία, η υποστήριξη. Μαζί της τείνει να σκορπίσει και το σχολείο ολόκληρο, αν και χιλιάδες εκπαιδευτικοί παλεύουν να το κρατήσουν ανοιχτό, μπροστά σε οθόνες αντιμέτωποι με τα χιλιοειπωμένα, πλην για τους πολλούς ανυπέρβλητα, προβλήματα σύνδεσης, επικοινωνίας και ακόμη ακόμη και κατοχής του απαραίτητου τεχνικού εξοπλισμού. Όμως τώρα θα υπάρχουν οι ψυχολόγοι στα σχολεία! Είναι κι αυτό μια κάποια λύση. Ή μήπως όχι;

Η καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Φωτεινή Τσαλίκογλου, στο βιβλίο της "Το μέλλον ανήκει στην έκπληξη. 34 σχόλια για την κρίση και ένα υστερόγραφο", γράφει:

""Ένας ψυχολόγος σε κάθε σχολείο", υποσχέθηκε για το 2009 το υπουργείο Παιδείας. Δεν λέω, η είδηση είναι χαρμόσυνη ιδίως για τους εκατοντάδες υποψήφιους άνεργους φοιτητές ψυχολογίας, που θα βρουν ή θα ελπίσουν (πράγμα εξίσου σημαντικό) ότι θα βρουν εργασία...   Είναι όμως η ψυχολογία πανάκεια; [...]

Τι να σου κάνει π.χ. ο ψυχολόγος για την υποβαθμισμένη Παιδεία; Τις υποβαθμισμένες κτιριακές εγκαταστάσεις; Την εργαλειοποίηση της γνώσης, την καταβρόχθιση του σχολείου από το φροντιστήριο, τι, αλήθεια, να σου κάνει; Πώς να αντιταχθεί στην εξουθενωτική φετιχοποίηση του βαθμού, στην αποστειρωμένη γνώση, στην πλήξη, τι να σου κάνει για να αντιταχθεί στη μεταφορά της κοινωνικής βίας μέσα στο σχολείο; Στις υποκουλτούρες και αντι-κουλτούρες που συναντώνται μέσα στη σχολική τάξη;" (σελ. 149-150)

Το βιβλίο έκανε την πρώτη του έκδοση το 2011 από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Πραγματεύεται την κρίση που άρχισε το 2008, εστιάζοντας στις ψυχολογικές συνέπειες και όχι μόνο. Όμως πολλά άρθρα, όπως κι αυτό με τίτλο "Δεκανίκι η ψυχολογία;" από όπου είναι το παραπάνω απόσπασμα φαίνεται πως γράφτηκαν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Φυσικώ τω λόγω, αφού οι κρίσεις δεν είναι ποτέ μόνο οικονομικές, αλλά βαθύτατα ανθρωπιστικές και πολιτισμικές κι επομένως έχουν κοινά χαρακτηριστικά! Σε περιόδους κρίσης, και όχι μόνο, η ψυχολογική υποστήριξη για τον πολύ κόσμο είναι απαραίτητη, χωρίς όμως η ψυχολογία, ή μάλλον ό,τι πλασάρεται ως ψυχολογία, να αποτελεί "πανάκεια" όπως αναφέρει η κυρία Τσαλίκογλου. Συγκεκριμένα γράφει:

"[...] τι σχέση έχει η ψυχολογία με αυτό που βλέπουμε να πλασάρεται ως ψυχολογία; Κι επειδή το κάθε τι δεν είναι άμοιρο του χρονικού πλαισίου μέσα στο οποίο κάνει την εμφάνισή του, διερωτώμαι αν σε μια τέτοια συγκυρία, η ψυχολογία δεν επιδιώκεται να είναι ένα ακόμη δεκανίκι, ένα ερζάτς, χλωμό υποκατάστατο στη θέση πραγμάτων που λείπουν απελπιστικά σήμερα από τον τόπο μας. [...] 

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο φοβούμαι πως η ψυχολογία κινδυνεύει να λειτουργήσει μέσα από αυτό που δεν είναι. Θα σταθώ σε δύο εκδοχές του κακού εαυτού της ψυχολογίας που θεωρώ ότι θα είναι χρήσιμες για τους οπαδούς του παν-ψυχολογισμού σήμερα. 

    Πρώτη εκδοχή: ψυχολογιοποίηση. Αναγωγή κοινωνικών συγκρούσεων σε ενδοατομικά προβλήματα. Π.χ. άνεργος είναι το άτομο με "αδύναμο εγώ", μετανάστης είναι ένας "δυσπροσάρμοστος" Κλπ.

    Δεύτερη εκδοχή: η ψυχολογία ως τεχνολογία της συμπεριφοράς. Κυρίαρχη είναι εδώ η αντίληψη ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά δύναται με κατάλληλους χειρισμούς να τροποποιηθεί (προς όφελος εννοείται πάντα της εξουσίας).

    Μια κανονιστική αντίληψη του ανθρώπου καιροφυλακτεί πίσω από μια τέτοια "κίβδηλη" ψυχολογία, που συρρικνώνεται σε μια στρατηγική συμμόρφωσης προς την εκάστοτε εξουσία με απώτερο σκοπό την αντίσταση στην αλλαγή.

    Κι όμως, η ψυχολογία δεν είναι αυτό. 

    Η ψυχολογία έχει τη δυνατότητα να μην είναι αυτό.[...]" (σελ. 151)

Η ψυχολογία έχει τη δυνατότητα να μην είναι αυτό. Μπορεί, αν δεν εργαλειοποιηθεί, να προσφέρει. Όπως και το σχολείο έχει τη δυνατότητα να μην είναι αυτό. 

Και η ζωή έχει τη δική της δυνατότητα. Έχει τη δυνατότητα να μην είναι η ανέλπιδη, ενοχική, έμφοβη ζωή, που ζούμε εδώ και καιρό... Όλα έχουν τη δυνατότητα να είναι αλλιώς.    Όλα έχουν τη δυνατότητα να είναι ή έτσι ή αλλιώς!

Και το μέλλον, είτε ανήκει στην έκπληξη είτε όχι,  θα το δείξει...