ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ.
Μια σύγχρονη αναγκαιότητα.
Από την εποχή που ο Πυθαγόρας διατύπωσε την ιδέα ότι όλα είναι αριθμοί, τα Μαθηματικά έχουν παίξει αξιοσημείωτο ρόλο στους περισσότερους τομείς της ανθρώπινης γνώσης. Οι ανάγκες εμπορικών υπολογισμών, μέτρησης του εδάφους και πρόβλεψης αστρονομικών γεγονότων, έγιναν αιτία να προκύψουν οι κυριότεροι κλάδοι των Μαθηματικών. Αυτές οι τρεις ανάγκες σχετίζονται με την-υπό την ευρεία έννοια-υποδιαίρεση των μαθηματικών στη μελέτη της δομής, του χώρου και της μεταβολής.
Κατά τους δύο τελευταίους αιώνες, όμως, τα Μαθηματικά υφίστανται ολοένα και περισσότερο τις παρενέργειες της εκρηκτικής τους ανάπτυξης. Κατά κάποιο τρόπο, έγιναν θύματα τις ίδιας τους της επιτυχίας, καθώς απομονώθηκαν σταδιακά σε ένα διανοητικό «χρυσό κλουβί». Αυτή η άποψη ενδεχομένως να σοκάρει κάποιους μαθηματικούς, οι οποίοι δίκαια υπερηφανεύονται για το υψηλό νοητικό σύμπαν στο οποίο ζουν, καθώς επίσης και ένα μεγάλο μέρος του κοινού που βομβαρδίζεται συνεχώς με μηνύματα περί της σημασίας των εφαρμογών των Μαθηματικών στον κόσμο. Όμως, το χάσμα μεταξύ των Μαθηματικών και του ευρύτερου πολιτισμού παραμένει. Αυτό είναι ξεκάθαρο αν δούμε την τεράστια απόσταση που χωρίζει το έργο των ερευνητών μαθηματικών και τη γνώση του ευρύτερου κοινού για αυτή. Παρόλο που η καθημερινότητά μας στηρίζεται στα επιτεύγματα της ψηφιακής τεχνολογίας, που είναι βασισμένη στην αριθμητική ανάλυση και στο δυαδικό σύστημα, παρόλο που όλοι διαθέτουμε ψυγείο και φούρνο μικροκυμάτων, που λειτουργούν με fuzzy logic, παρακλάδι της πλειότιμης συμβολικής λογικής, που είναι επίσης υπεύθυνη για την ασφαλή λειτουργία του ABS στο αυτοκίνητό μας, στο άκουσμα της λέξης «Μαθηματικά», το σύνηθες είναι να ανακαλούνται, αν όχι δυσάρεστες, σίγουρα όχι και τόσο ευχάριστες αναμνήσεις της μαθητικής μας ηλικίας.
Είναι πλέον καταφανής η αναγκαιότητα μιας άλλης προσέγγισης των Μαθηματικών. Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μια σημαντική αύξηση στη λογοτεχνική παραγωγή έργων που συνδέονται με τα Μαθηματικά. Οι δημιουργοί αυτών των έργων είναι συχνά κορυφαίοι μαθηματικοί που διακρίνονται είτε στον τομέα της έρευνας (Ian Stewart, Xρίστος Παπαδημητρίου) είτε στον τομέα της διδασκαλίας (Denis Guedj) Η «μαθηματική λογοτεχνία» μπορεί να παίξει το ρόλο της γέφυρας ανάμεσα στα μαθηματικά και την υπόλοιπη πολιτιστική δραστηριότητα. Η παιδεία έχει πολλά να κερδίσει με τη δημιουργική ενσωμάτωση των αφηγηματικών μαθηματικών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Θεωρώντας εξαιρετικά σημαντική αυτή τη διαδικασία, η μη κερδοσκοπική ομάδα «Θαλής και Φίλοι», που δημιουργήθηκε από τον Απόστολο Δοξιάδη, τον Τεύκρο Μιχαηλίδη και κάποιους άλλους φίλους, Έλληνες και ξένους, έχει ως στόχο να δημιουργήσει γέφυρες από και προς τα Μαθηματικά.. Τα τελευταία χρόνια γίνονται όλο και περισσότερες αποδοτικές προσπάθειες να γεφυρωθεί το πολιτιστικό χάσμα. Η ομάδα «Θαλής και Φίλοι»: Προτείνει στους εκπαιδευτικούς να οργανώσουν, σε εθελοντική βάση, ομάδες μαθητών που διαβάζουν μαζί και συζητούν ένα μαθηματικό βιβλίο και προσπαθεί να τους προσφέρει τη στήριξη που ενδεχομένως χρειάζονται, (βιβλιογραφία, πρόσθετο πληροφοριακό υλικό κλπ), για να οργανώσουν δραστηριότητες γύρω από αυτή την ανάγνωση.
Από το Σεπτέμβριο του σχολικού έτους 2005-2006 σε συνεργασία με τους σχολικούς συμβούλους Μαθηματικών του Πειραιά, ξεκίνησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα εισαγωγής των αφηγηματικών μεθόδων στη μαθηματική εκπαίδευση. Το πρόγραμμα περιλάμβανε μια σειρά διαλέξεων με μαθηματικό αντικείμενο αλλά με αφηγηματικό χαρακτήρα , ώστε να είναι προσιτές στο ευρύτερο δυνατό κοινό. Με απλά λόγια απευθύνθηκε σε όλες τις ειδικότητες και όχι μόνο στους μαθηματικούς. Παράλληλα δημιουργήθηκαν λέσχες ανάγνωσης μαθηματικής λογοτεχνίας, που λειτούργησαν με επιτυχία, σε αρκετά σχολεία του Πειραιά και της Αθήνας. (Για λεπτομέρειες επισκεφτείτε το site www.thalesandfriends.org)
Για τη φετινή σχολική χρονιά η ομάδα Θαλής και Φίλοι θα επεκτείνει τις δραστηριότητές της και στη Βόρεια Ελλάδα. Θα διοργανώσει ανάλογα σεμινάρια και ημερίδες στη Θεσσαλονίκη και στη Χαλκιδική.
Πιστεύω πως, ως εκπαιδευτικοί, μπορούμε να συμβάλουμε στη δημιουργία λεσχών ανάγνωσης και να προωθήσουμε το πρόγραμμα, τόσο επειδή οφείλουμε στους μαθητές μας καινοτόμους προσεγγίσεις των Μαθηματικών, όσο και επειδή η προσωπική μας επιμόρφωση μέσα από τέτοιες δραστηριότητες μας προάγει.
Για πληροφορίες σχετικά με τη δημιουργία μιας λέσχης ανάγνωσης είμαι στη διάθεσή σας.
Ακόμα ένα ωραίο βιβλίο για νέους (μάλλον για λύκειο) με τίτλο "η μοναξιά των πρώτων αριθμών" του Τζιορντάνο (εκδ. Ωκεανίδα) που παραλληλίζει την ελάχιστη μοναξιά κάποιων ανθρώπων με την ελάχιστη μοναξιά των δίδυμων πρώτων. Πολύ καλό βιβλίο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε ευχαριστώ πολύ για την πληροφόρηση. Θα το αγοράσω τη Δευτέρα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπίσης όποιο άλλο βιβλίο, που κυκλοφόρησε πρόσφατα, πιστεύεις πως ενδείκνυται για σχολική λέσχη ανάγνωσης ανάφερε το, γιατί δεν προλαβαίνω πια να ενημερώνομαι για όλα...
καλές αναγνώσεις!