Είμαστε Ίβηρες κι εμείς. Anche noi siamo iberici. We are Ibirians too. Auch wir sind Iberisch.
Και ρωτώ εγώ, τι δεν καταλαβαίνεις, και παρόλο που το πράγμα μιλάει από μόνο του θα βοηθήσω με λίγα στοιχεία για τη ρίξη, η οποία αναφέρεται στο κείμενο, που είναι μόνο ένα μικρό απόσπασμα, σελίδες 180-181, από ποιο βιβλίο και τίνος θα πω αργότερα, σε περίπτωση που και μετά τη βοήθεια που θα παράσχω δεν θα έχει γίνει αντιληπτή η πηγή και ο συγγραφέας. Η ρίξη που αναφέρεται στο κείμενο, και η οποία ολοκληρώθηκε και κατέστη αμετάκλητη, είναι ένα ανεξήγητο φυσικό φαινόμενο, που ίσως κάποιοι ανάμεσά μας έπαιρναν όρκο πως δεν είναι φυσικό, πως είναι πολιτικό ή πολιτιστικό ή ανθρωπιστικό, αλλά εγώ θα ακολουθήσω το πνεύμα του συγγραφέα και θα επιμείνω πως η απόσχιση της Ιβηρικής Χερσονήσου από την Ευρώπη, γιατί γι' αυτήν τη ρίξη πρόκειται, η οποία προκλήθηκε όταν τα Πυρηναία ξαφνικά κι αναίτια άνοιξαν σαν καρπούζι στα δύο κι άφησαν τον ωκεανό να περάσει ανάμεσά τους, δημιουργώντας νέα σύνορα στα δυτικά της γηραιάς ηπείρου και αλλάζοντας τον χάρτη γενικότερα και τη μορφολογία του εδάφους, όπως και τις ιδιότητές του, γιατί πού ακούστηκε έδαφος να επιπλέει στο νερό χωρίς να διαλύεται στα εξ ων συνετέθει, είναι μεν ανεξήγητο φαινόμενο, αλλά το δίχως άλλο φυσικό... 
Μέσα σε μια νύχτα η Ευρώπη εμφανίστηκε καλυμμένη από αυτές τις επιγραφές. Αυτό που ίσως αρχικά δεν ξεπερνούσε ένα απλό και αδύναμο ξέσπασμα κάποιου ονειροπόλου, εξαπλώθηκε μέχρι να γίνει κραυγή, διαμαρτυρία, διαδήλωση στους δρόμους. Όταν το φαινόμενο ξεκίνησε, υποτιμήθηκε, και οι εκδηλώσεις τους έγιναν στόχος χλεύης. Πολύ γρήγορα όμως οι αρχές ανησύχησαν με μια εξέλιξη που αυτή τη φορά δεν μπορούσε να αποδοθεί σε έξωθεν χειρισμούς, πεδίο ανατρεπτικών ενεργειών η ίδια, και η περίσταση αυτή τους απάλλαξε τουλάχιστον από τον κόπο να διαλευκάνουν ποιος ήταν ο έξωθεν αυτός παράγοντας και να τον προσδιορίσουν ονομαστικά. Είχε γίνει μόδα να κυκλοφορούν οι αντιρρησίες στο δρόμο με το επίγραμμα στο πέτο ή, με μεγαλύτερη ελευθεριότητα, κολλημένο μπρος και πίσω, στα πόδια, σε κάθε σημείο του σώματος και σε όλες εκείνες τις γλώσσες, κι ακόμα στις τοπικές διαλέκτους, στα διάφορα ιδιώματα, και τέλος στην εσπεράντο, αυτήν όμως ήταν δύσκολο να την καταλάβει κανείς. Η αντεπίθεση που αποφάσισαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνίστατο στην οργάνωση συζητήσεων και στρογγυλών τραπεζών στην τηλεόραση, με τη βασική συμμετοχή ανθρώπων που είχαν διαφύγει από τη χερσόνησο όταν η ρίξη ολοκληρώθηκε και κατέστη αμετάκλητη, όχι εκείνους που βρέθηκαν εκεί ως τουρίστες και που, οι ταλαίπωροι δεν είχαν συνέλθει από την τρομάρα, αλλά τους ημεδαπούς όπως λέμε, εκείνους οι οποίοι, παρά τους σφιχτούς δεσμούς παράδοσης και πολιτισμού, ιδιοκτησίας και εξουσίας, είχαν γυρίσει την πλάτη τους στο γεωλογικό λοξοδρόμισμα και είχαν επιλέξει τη φυσική στεθερότητα της ηπείρου. Τα άτομα αυτά ζωγράφισαν με μελανά χρώματα τις ιβηρικές πραγματικότητες, έδωσαν συμβουλές, με συγκατάβαση και εμπειρογνωμοσύνη, στους απειθάρχητους που έθεταν απερίσκεπτα σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή ταυτότητα, και κατέληξαν την παρέμβασή τους στη συζήτηση με μια αποφασιστική φράση, κοιτάζοντας κατάματα το θεατή, σε στάση μεγάλης ειλικρίνειας, Κάντε ό,τι κι εγώ, διαλέξτε Ευρώπη.
Και ρωτώ εγώ, τι δεν καταλαβαίνεις, και παρόλο που το πράγμα μιλάει από μόνο του θα βοηθήσω με λίγα στοιχεία για τη ρίξη, η οποία αναφέρεται στο κείμενο, που είναι μόνο ένα μικρό απόσπασμα, σελίδες 180-181, από ποιο βιβλίο και τίνος θα πω αργότερα, σε περίπτωση που και μετά τη βοήθεια που θα παράσχω δεν θα έχει γίνει αντιληπτή η πηγή και ο συγγραφέας. Η ρίξη που αναφέρεται στο κείμενο, και η οποία ολοκληρώθηκε και κατέστη αμετάκλητη, είναι ένα ανεξήγητο φυσικό φαινόμενο, που ίσως κάποιοι ανάμεσά μας έπαιρναν όρκο πως δεν είναι φυσικό, πως είναι πολιτικό ή πολιτιστικό ή ανθρωπιστικό, αλλά εγώ θα ακολουθήσω το πνεύμα του συγγραφέα και θα επιμείνω πως η απόσχιση της Ιβηρικής Χερσονήσου από την Ευρώπη, γιατί γι' αυτήν τη ρίξη πρόκειται, η οποία προκλήθηκε όταν τα Πυρηναία ξαφνικά κι αναίτια άνοιξαν σαν καρπούζι στα δύο κι άφησαν τον ωκεανό να περάσει ανάμεσά τους, δημιουργώντας νέα σύνορα στα δυτικά της γηραιάς ηπείρου και αλλάζοντας τον χάρτη γενικότερα και τη μορφολογία του εδάφους, όπως και τις ιδιότητές του, γιατί πού ακούστηκε έδαφος να επιπλέει στο νερό χωρίς να διαλύεται στα εξ ων συνετέθει, είναι μεν ανεξήγητο φαινόμενο, αλλά το δίχως άλλο φυσικό... Όσο φυσικά είναι και όλα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ιβηρική χερσόνησο, αλλά και σε κάθε άλλη ευρωπαϊκή χερσόνησο που για διάφορους λόγους ξεκόλλησε και γλυστράει σε ωκεανούς ή πέλαγα, ανάλογα με τη γεωγραφική θέση που κατείχε αρχικά, σαν πέτρινη σχεδία.
Τώρα πλέον, είμαι απολύτως βέβαιη, δεν είναι πια ανάγκη να πω ότι το παραπάνω απόσπασμα είναι από το βιβλίο του Ζοζέ Σαραμάγκου, Η ΠΕΤΡΙΝΗ ΣΧΕΔΙΑ, που ο νομπελίστας το εξέδωσε το 1986, αλλά οι εκδόσεις Καστανιώτη το κυκλοφόρησαν, σε καταπληκτική μετάφραση κατευθείαν από τα Πορτογαλικά της Αθηνάς Ψύλλια, δεκατέσσερα χρόνια μετά, και που εγώ, περιμένοντας άλλα δώδεκα χρόνια, διαβάζω αυτόν τον καιρό, και διαβάζοντάς το, με μια τόσο μεγάλη καθυστέρηση, αφενός απολαμβάνω το μεγαλείο του Ζοζέ Σαραμάγκου, αφετέρου αντιλαμβάνομαι τη διαχρονικότητα του συγγραφέα και των ιστοριών του, όπως κι άλλων πολλών συγγραφέων, που έχουν γράψει για ματωμένες πλατείες, για εξεγέρσεις, για επαναστάσεις, για αποσχίσεις, για διαψεύσεις, για αναζητήσεις, για αναγεννήσεις, σαν να μην τελειώνουν ποτέ αυτά, σαν να είναι πάντα εκεί, κάνουν κύκλους πάνω από τα κεφάλιά μας, όπως κάνουν κύκλους τα ψαρόνια πάνω από το κεφάλι του Ζοζέ Αναΐσο, αλλά αυτό είναι ένα μόνο από τα πολλά ανεξήγητα που συμβαίνουν στο βιβλίο του Ζοζέ Σαραμάγκου και τα οποία, κατά κάποιο γενικευμένο τρόπο, καθόλου δεν διαφέρουν από τα 'ανεξήγητα' που κατακλύζουν τη δική μας καθημερινότητα.
ΚΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου