ΤΟ "ΕΙΚΟΣΙ" ΚΑΙ ΤΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΚΛΕΙΔΙ...

Στις 3 Ιουλίου του 1936 ο Λεβ Ζαχάροβιτς Μεκχλίς, ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας του Κόμματος, της Πράβντα, υποκινούμενος από τον σοβιετικό μαθηματικό Κόλμαν, έγραψε ένα γράμμα στην Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος, στην οποία ήταν επικεφαλής ο ίδιος ο Στάλιν. Ο Μεκχλίς ζητούσε να ερευνηθεί η "κατάσταση στα σοβιετικά επιστημονικά ιδρύματα", καθώς και η "υπόθεση Λούζιν".

Ο Νικολάι Νικολάγιεβιτς Λούζιν, ο ένας εκ των τριών κορυφαίων ρώσων μαθηματικών που στις αρχές του 20ου αιώνα, παίρνοντας τη σκυτάλη από τους γάλλους μαθηματικούς, συνέχισαν τη θεωρία συνόλων του Κάντορ και ίδρυσαν στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας την περίφημη "Λουζιτανία", μπήκε στο στόχαστρο των φανατικών σοβιετικών μαθηματικών κατά την περιόδο των "εκκαθαρίσεων" της μπουρζουαζίας από τους σοβιετικούς. Η φήμη του, ωστόσο, και η ευρεία  αποδοχή που έχαιρε στο χώρο του Πανεπιστημίου της Μόσχας ανάγκασε τον κύριο διώκτη του, τον Κόλμαν, να καιροφυλακτεί για αρκετό καιρό μέχρι να βρει την κατάλληλη ευκαιρία για να κατηγορήσει τον Λούζιν με την έσχατη κατηγόρια, αυτήν της δολιοφθοράς, μιας θανάσιμης κατηγορίας σαμποτάζ ενάντια στη σοβιετική κυβέρνηση. Οι ίντριγκες, οι καταδιώξεις, η προπαγάνδα, η ιστορία από μια άλλη οπτική, με φόντο τη μαθηματική ρωσική ιντελιγκέντσια, πριν και μετά την επανάσταση του 1917, είναι απαράμιλλα αποκαλυπτική στο 7ο και 8ο κεφάλαιο του βιβλίου "Ονοματίζοντας το άπειρο", των Loren Graham και Jean-Michel Kantor, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια σε μετάφραση του Τεύκρου Μιχαηλίδη.

Το σημείο όμως που θα ήθελα να εστιάσω έχει να κάνει κυρίως με τον τρόπο με τον οποίο κατάφερε τελικά ο Κόλμαν να κατηγορήσει τον Λούζιν. Φοβούμενος να κάνει μια κατά μέτωπον επίθεση στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, που ήταν η έδρα του Λούζιν, του έστησε καρτέρι όταν ο δεύτερος επισκεπτόταν σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην περιοχή της Μόσχας, για να ενισχύσει τη μαθηματική εκπαίδευση.

Αχ, αυτή η μαθηματική εκπαίδευση! Παντού και πάντα ενισχύεται και προκοπή δεν βλέπει... 

Εν πάση περιπτώσει, ο Κόλμαν πληροφόρησε έναν ρεπόρτερ ότι ο Λούζιν επρόκειτο να επισκεφτεί το 16ο Σχολείο της περιοχής Ντζερζίνσκι της Μόσχας και ενδεχομένως να προέκυπτε μια ενδιαφέρουσα είδηση από την επίσκεψη αυτή. 

Αν θέλεις να κάνεις μια ... βρωμοδουλειά, βάλε έναν δημοσιογράφο να την κάνει για σένα.

[Δεν είναι δικό μου αυτό, στην ταινία του Μπεν Άφλεκ, Argo, το είδα πρόσφατα, και να που το ξαναείδα, λίγες μέρες μετά, στο βιβλίο αυτό. Φαίνεται πως πιάνει τελικά... :)]

Ο ρεπόρτερ μετά την επίσκεψη πήρε μια συνέντευξη από τον Λούζιν, που ανυποψίαστος έγραψε ένα μικρό άρθρο στο οποίο επαινούσε με διθυραμβικά σχόλια την τάξη. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ισβέστια, στις 27 Ιουνίου του 1936. Ο Λούζιν έγραψε ότι εντυπωσιάστηκε από την ποιότητα της τάξης, λέγοντας ότι, καθώς έκανε ολοένα και πιο δύσκολες ερωτήσεις, συνέχισε να παίρνει σωστές απαντήσεις. Πρόσθεσε δε ότι "δεν μπόρεσε να βρει αδύνατους μαθητές στην τάξη".

Αυτή η δήλωση ήταν ό,τι από καιρό περίμενε ο Κόλμαν για να τεκμηριώσει το κατηγορητήριό του.

Πίστευε ότι μπορούσε να εξισώσει τους αδικαιολόγητους επαίνους προς τους μαθητές του σχολείου με τη συνειδητή δολιοφθορά της βιομηχανικής παραγωγής μέσω της ρίψης ενός γαλλικού κλειδιού σε μια τουρμπίνα - κατηγορία που είχε διατυπωθεί παλιότερα κατά αντισοβιετικών μηχανικών.

Εν ολίγοις, ο Κόλμαν κατηγόρησε τον Λούζιν ότι επιχειρούσε να βλάψει τη σοβιετική εκπαίδευση, επαινώντας συνειδητά κατώτερου επιπέδου εργασία.

Οι συνέπειες της κατηγορίας αυτής και οι εξελίξεις που είχε το ρωσικό τρίο έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αξίζει να τις διαβάσει κανείς στο βιβλίο των Graham-Kantor. 

Όμως, ανεξάρτητα από τις πολιτικές μας πεποιθήσεις, την ιδεολογία μας, τις παιδαγωγικές και εκπαιδευτικές πολιτικές μας, την αγάπη ή την έλλειψη αγάπης για τη δουλειά μας, νομίζω πως, ως εκπαιδευτικοί, θα πρέπει να αναρωτηθούμε μήπως οι έπαινοι και τα διθυραμβικά σχόλια (ή μάλλον οι βαθμολογικές καταστάσεις, που είναι φορτωμένες με εικοσάρια...) λειτουργούν τελικά σαν γαλλικό κλειδί που - σκοπίμως ή μη - μπλοκάρει την τουρμπίνα και μειώνει την επίδοση και την ... παραγωγή!

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Σήμερα πέρασαν από το σχολείο δυο περσινές μας μαθήτριες, επειδή θέλουν να ξαναδώσουν εισαγωγικές. Η μια δεν έχει πετύχει σε καμία σχολή. Όση ώρα έμεινε στο σχολείο είχε μια έκφραση πικραμένη, που την έβλεπες και σου μάτωνε την καρδιά.
Πέρυσι ήμουν υπεύθυνη στο τμήμα της και κατά συνέπεια έλεγχα την καρτέλα της, όπου περνούσα τη βαθμολογία από όλα τα μαθήματα. Θυμάμαι καλά πως είχε εικοσάρια πολλά..