H ΛΟΓΙΚΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΘΕΣΗ...

" Η ζωή είναι πολύ πιο πολύπλοκη από όσο παρουσιάζεται στις ταινίες. Ο κινηματογράφος, το Χόλιγουντ, έχει σμιλεύσει τον εγκέφαλό μας έτσι ώστε να σκεφτόμαστε γραμμικά, με σχέσεις και αιτίες που προκαλούν άμεσα αποτελέσματα, με μια γραμμική λογική όπου πάντα το Α ακολουθείτε από το Β και το Γ προϋποθέτει την ύπαρξη του Α. Ταινίες που δε διαμορφώνουν μονάχα τη διασκέδασή μας, αλλά και το μυαλό μας, τις συνδέσεις και την αιτιότητα πάνω στις οποίες στηρίζουμε τις προσωπικές μας σχέσεις και τη ζωή μας. Ταινίες που είναι υπεύθυνες για την παράνοιά μας, μια και μες στο μυαλό μας το μέλλον εξαρτάται άμεσα από το παρελθόν, και ορίζουν απλουστευμένα μοντέλα για τον έρωτα, τη ζωή, την εργασία και την ανθρώπινη ψυχή. Συνηθίσαμε να βλέπουμε τα πράγματα απλά, να αποκτούμε εμπειρίες άλλων πίσω από την οθόνη, στηριγμένοι σε ψεύτικες, ανόητες, πλασματικές καταστάσεις που μας προετοιμάζουν για μια ψεύτικη, ανόητη πλασματική ύπαρξη. Αλίμονο στα μυαλά που χρειάζονται τους ήρωες.
Η δική μου αλήθεια των ηρώων με χτυπούσε καταπρόσωπο εκείνο το πρωί καθώς έφευγα από το γραφείο, με τα λόγια του Γουρουνιού να αντηχούν στ' αυτιά μου και ένα μυαλό γεμάτο κώδικες, κλειδιά, μεθόδους κρυπτογράφησης, χρόνους που ακουμπούσαν στα χρόνια του σύμπαντος, σαν δίδυμα αδέρφια του. Σε μια ταινία όλα θα λύνονταν τόσο γρήγορα. Ο μεγάλος κράκερ θα έσπαγε τον κώδικα σε δευτερόλεπτα, θα έβαζε τη λογική να δουλέψει, θα έβρισκε τη σχέση ανάμεσα στους αριθμούς μέσα σε χρόνο μηδέν. Αηδίες. Ακόμα και στο "Όνομα του ρόδου" του Έκο, με εκατομμύρια αναγνώστες και θεατές, ο κωδικός έσπασε με την απλή χρήση της λογικής του ήρωα.
Αλλά στην πραγματική ζωή η λογική δεν έχει θέση.
Αριθμοί χωρίς καμιά σχέση, καμιά λογική αλληλουχία, που περίμεναν την υπολογιστική ισχύ και μόνο για να σπάσουν.
Αν κατά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο μαθηματικοί τεράστιου βεληνεκούς, όπως ο Άλαν Τούρινγκ, χρειάστηκαν χρόνια δουλειάς στο Bletchey Park για να σπάσουν τις κρυπτομηχανές των γερμανικών υποβρυχίων, τότε εγώ, με το απλό μυαλό του "καλλιτέχνη", τι ελπίδες είχα να σπάσω ένα και μοναδικό μήνυμα που κρατούσα στα χέρια μου; "

Σπύρος Γκύρας, σελ. 93, 94, 95.

Γράφω τις σκέψεις του Γκύρα, επειδή κάποια πολύ βροχερά πρωινά, σαν σήμερα, ας πούμε, που έπρεπε να παρακάμψω, με τρόπο μαγικό, όπως π.χ. χρησιμοποιώντας ένα ιπτάμενο χαλί, όλους τους πλημμυρισμένους δρόμους για να φτάσω στη δουλειά μου, σκεφτόμουν τους ήρωες των βιβλίων που τελευταία διάβασα και η δική τους αλήθεια με...χτυπούσε κατά πρόσωπο(!).
Και μέσα σε όλον τον παραλογισμό των μονίμως φραγμένων φρεατίων, των αυτοκινήτων που είχαν εγκλωβιστεί μέσα στο χείμαρο που κατέβηκε δεν ξέρω από που, ανέβηκα σε ένα πεζούλι και σκεφτόμουν ακριβώς τα λόγια του Σπύρου: στην πραγματική ζωή η λογική δεν έχει θέση...

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΦΑΛΑΙΝΑΣ ΤΟ ΑΚΟΥΕΙ...Ο ΓΚΥΡΑΣ

"Οι φάλαινες, παρόλο που είναι δύσκολο να τις μελετήσουμε, μας παρέχουν μια ακόμα ευκαιρία για να ερευνήσουμε τους μεγάλους και πολύπλοκους εγκεφάλους. Οι φάλαινες τραγουδούν μεγάλα σε διάρκεια σύνθετα τραγούδια, που είτε τα επαναλαμβάνουν περιοδικά είτε τα αλλάζουν, κάτι που υποδηλώνει καλή μνήμη. Κάποια τραγούδια υπερβαίνουν σε διάρκεια τη μισή ώρα και περιέχουν από ένα εκατομμύριο έως εκατό εκατομμύρια στοιχεία με πληροφορίες.* Είναι δύσκολο να αγνοήσουμε μια τόσο εντυπωσιακή συμπεριφορά, όταν κάποιος υποστηρίζει ότι οι φάλαινες παραείναι χαζές για να μετρούν.
Το μόνο που μπορούμε να πούμε ως συμπέρασμα είναι ότι, προς το παρόν, δεν έχουμε στοιχεία ότι κάποιο ζώο μετράει, έτσι όπως ορίζουμε αυτόν τον όρο. Ωστόσο, η φύση και το μέγεθος του εγκεφάλου των δελφινιών και των φαλαινών υποδηλώνουν ότι έχουν την ευφυία που είναι απαραίτητη για αρίθμηση."

*Carl Sagan, Mind in the Waters, επιμ. Joan Mclntyre (Nέα Υόρκη, Charles Scribner's Sons, 1974), σ. 88

Το παραπάνω κείμενο είναι οι δύο τελευταίες παράγραφοι από το τρίτο κεφάλαιο με τίτλο "η αρίθμηση σε άλλα είδη", του βιβλίου "Ο Ταξιδευτής τ ων Μαθηματικών. Η εξερεύνηση της εντυπωσιακής ιστορίας των αριθμών", του Calvin C. Clawson, από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, και το δημοσιεύω με αφορμή τα σχόλια που έγιναν στην ανάρτηση μου "ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ..." που αναφέρεται στο βιβλίο "ΤΥΧΑΙΑ ΕΙΣΟΔΟΣ" του Β. Δρόλια, από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ.
Στο βιβλίο του C.C. Clawson θα αναφερθώ πάλι σύντομα, αφού είναι ένα από τα αγαπημένα μου για το οποίο δεν έχω κάνει μέχρι τώρα καμια δημοσίευση. Μέχρι τότε όμως θα κάνω μια δυο ερωτήσεις, κουβέντα να κάνουμε...
Είναι δυνατόν ένα έμβιο ον να τραγουδάει, χωρίς να μετράει με κάποιον τρόπο;
Αν ανατρέξουμε σε απόψεις μαθηματικών και φιλοσόφων θα βρούμε συχνά ρήσεις όπως του Αρχύτα του Ταραντίνου - πυθαγόρειος ήταν - που έλεγε: "Η Αριθμητική είναι οι αριθμοί σε ακινησία, ενώ η Μουσική είναι οι αριθμοί σε κίνηση" ή του Λάιμπνιτς που είπε αυτό το καταπληκτικό -που με κάθε ευκαιρία αναφέρω...-"Μουσική είναι η αρμονία που βιώνει ο ανθρώπινος νους όταν μετρά, χωρίς να συνειδητοποιεί ότι μετρά." Εν ολίγοις πιστεύω πως αφού οι φάλαινες τραγουδάνε, σίγουρα, με κάποιον δικό τους τρόπο, μετράνε. Το ερώτημα είναι: ποιος είναι αυτός ο τρόπος;
Αλλά, όπως λέει κι ένας φίλος μου, "δεν εξηγουνται όλα εύκολα ως γνωστόν!"
Και μερικά δεν είναι καν ανάγκη να εξηγηθούν άλλωστε. Όπως μια μελωδία που μου χαϊδεύει τα αυτιά δεν είναι ανάγκη να μου εξηγηθεί κατά λεπτώς, ως προς τις υφέσεις, τις διέσεις ή όλα αυτά που λένε οι μουσικοί κι εγώ δεν έχω ιδέα.
Αλλά είπα "μου χαϊδεύει τα αυτιά..." και θυμήθηκα πάλι αυτόν τον μυστήριο τύπο, τον Σπύρο Γκύρα, που έκανε μια τυχαία είσοδο, στρέφοντας τη χοάνη του ...αυτιού του σε λάθος (ή μήπως σωστή?) συχνότητα, άκουσε μια ακολουθία αριθμών που μετέφερε ένα μήνυμα ή μπορεί και να άκουσε το τραγούδι μιας φάλαινας... Όπως και να 'χει κατάφερε να γίνει τελικά η αφορμή για να συζητάμε όλα αυτά.

ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ...

"Πώς να είσαι αντικειμενικός στις απόψεις σου ακόμη και για το σύμπαν;
Χαζό είναι, και ακούγεται μάλλον ακόμα πιο χαζό. Το σύμπαν είναι τόσο απλό, που μπορεί να το καταλάβει ακόμη κι ένας γυμνοσιάλαγκας. Κι οι ανθρώπινες πράξεις είναι τόσο απλές στην ουσία και την αιτιότητά τους, που ακόμη κι ένα παιδί θα μπορούσε να καταλάβει. Αλλά το υπόλοιπο της ύπαρξής μας γίνεται τόσο περίπλοκο λόγω της ευφυϊας μας-τι αστείο!-, που βρίσκει συνωμοσίες και συνδέσεις εκεί όπου δεν υπάρχουν, κάνοντας τα πράγματα περίπλοκα.

Έτσι είναι, γιατί έτσι συμβαίνει.

Και μια δολοφονία συμβαίνει, γιατί απλώς συνέβη. Σαν καθημερινή πράξη, όπως το να πάει κάποιος στη δουλειά του ή να καθίσει στον καναπέ διαβάζοντας την εφημερίδα του. Παρόλο που φαίνεται πως στη δολοφονία συμμετέχουν μόνο ο θύτης και το θύμα, η αλήθεια είναι πως οι νόμοι της κοινωνίας βρίσκονται πίσω από κάθε πράξη και των δύο. Οι νόμοι του δικού τους προσωπικού σύμπαντος, οι οποίοι πιέζουν και διαμορφώνουν τη σκέψη και τις πράξεις τους.

Πριν από δύο χρόνια το δικό μου προσωπικό σύμπαν ήταν κλεισμένο στους τέσσερις τοίχους του δωματίου μου, μα είχα παράθυρο στον υπόλοιπο κόσμο μέσα από τα αυτιά μου..."*

Κι αναρωτιέμαι τώρα εγώ, τι είδους απάντηση θα πάρουμε, αν ζητούσαμε από μια ομάδα ανθρώπων να μας πει πως φαντάζεται τον Σπύρο Γκύρα, του οποίου τις σκέψεις αντέγραψα.

...και για όσους...άνοιξαν τώρα τα ραδιόφωνά τους-πλάκα κάνω- και δεν ξέρουν ποιος είναι ο Γκύρας, να ξαναπώ πως είναι αυτή η περίεργη φιγούρα στο βιβλίο του Β. Δρόλια, απο τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ, που είναι το θέμα της προηγούμενης ανάρτησής μου.

* το απόσπασμα από τις σκέψεις του Γκύρα βρίσκεται στις σελίδες 32, 33 και δεν άλλαξα ούτε ένα "σ". (ή έτσι νομίζω τουλάχιστον...)

ΤΥΧΑΙΑ ΕΙΣΟΔΟΣ

Πριν από μερικές μέρες έμαθα πως εκτός από μένα υπάρχουν δύο -τουλάχιστον- ακόμη άνθρωποι που εξέφρασαν τη συμπάθεια τους για τον Σπύρο Γκύρα.
Ο Σπύρος Γκύρας είναι ένας -γραφίστας στο επάγγελμα- σαραντάχρονος ραδιοερασιτέχνης!
Πιστεύω πως η πραγματική ταυτότητα κι ολόκληρη η ύπαρξη του Γκύρα είναι οι τρεις παράμετροι που προανέφερα και μάλιστα με αυτήν ακριβώς τη σειρά, ως προς τη σημασία τους. Το επάγγελμα, μέσα σε παρένθεση επειδή είναι μια μεταβλητή, που θα μπορούσε να πάρει τιμές από ένα ευρύτερο σύνολο παρεμφερών επαγγελμάτων, χωρίς να αλλάζει τίποτε στη ζωή και στην προσωπικότητά του. Η βαρύτητα πέφτει στα δύο άλλα. Η ηλικία και το χόμπυ του είναι οι σταθερές της ιστορίας του ή καλύτερα είναι οι βασικές προϋποθέσεις για να εξελιχτεί μια ιστορία που έκανε τουλάχιστον τρεις ανθρώπους να νιώσουν συμπάθεια γι' αυτόν!
Γεννημένος το 1968, τη χρονιά της δολοφονίας του Ρ. Κένεντυ, ζει κάπου πάνω σ' αυτόν τον πλανήτη, έχοντας ολόκληρο τον εαυτό του συγκεντρωμένο στη μια από τις πέντε αισθήσεις, στην αίσθηση της ακοής. Αν μου έλεγαν να ζωγραφίσω το πορτραίτο του Γκύρα θα έκανα έναν άνθρωπο με πολύ μεγάλα αυτιά ή θα έκανα ένα μόνο αυτί συνδεμένο με κάποιον εγκέφαλο. Ένα αυτί, μια μεγάλη χοάνη στραμμένη στους ήχους του Σύμπαντος να αφουγκράζεται τις συχνότητες, τα μήκη κύματος, το λευκό θόρυβο, την ανυπαρξία, ακόμη ακόμη και τον ήχο της σκέψης του. Γιατί το σύμπαν του Γκύρα είναι το σύμπαν των ήχων, τόσο αυτών που ηχούν όσο κι αυτών που είναι άηχοι. Η ρουτίνα του όμως σπάει όταν μια μέρα οι ήχοι έρχονται με τη μορφή αριθμών, μια ακολουθία αριθμών, που η περιέργεια του τον ωθεί να τους καταγράψει έναν προς έναν, δημιουργώντας έτσι μια μεγάλη αριθμητική αλυσίδα,ένα πιθανό μήνυμα, με την οποία δένεται και τελικά αλυσοδένεται σε ένα πρόβλημα, που προσωπικά δεν μπορώ να διακρίνω αν είναι υπαρκτό ή αν κινείται στο χώρο της φαντασίας του.

Σ' αυτό το σημείο μου γεννήθηκαν ερωτήματα.
Αν υποθέσουμε πως το πρόβλημα υπάρχει, τότε πόσο ηθελημένος είναι αυτός ο εγκλεισμός του Γκύρα σε μια φαινομενικά αδιέξοδη κατάσταση; Πόσο παρεμβαίνει το τυχαίο στη ζωή του και πόσο ο ίδιος το προκαλεί;
Σε ένα βιβλίο που διάβασα πρόσφατα η ατάκα που επαναλαμβανόταν συνεχώς μεταξύ των δύο ηρώων ήταν "ακούμε ό,τι θέλουμε να ακούσουμε"...
Και βέβαια βλέπουμε ό,τι θέλουμε να δούμε, αγαπάμε όσα θέλουμε να αγαπήσουμε, αγνοούμε ό,τι θέλουμε να αγνοήσουμε...Κι αν συνεχίσω έτσι, τότε θα πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως ο καθένας μας έχει τον απόλυτο έλεγχο σε όσα συμβαίνουν στην καθημερινότητά του και επομένως ορίζει τα πάντα στο δικό του μικρόκοσμο. Είναι άραγε έτσι; Αν είναι, τότε δεν υπάρχει το "τυχαίο" κι αν δεν υπάρχει, δε θα υπάρχει ούτε "τυχαία είσοδος"!
Όμως μπορώ να πω με βεβαιότητα πως γνωρίζω τουλάχιστον μια "τυχαία είσοδο", την οποία επέλεξα κάποια στιγμή κι εγώ, τη...δρασκέλισα κι έτσι γνώρισα τον Σπύρο Γκύρα, τον ήρωα στο βιβλίο του Βασίλειου Δρόλια, από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ

Και όπως γράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:
" Η "Τυχαία Είσοδος" εξετάζει ένα κοινό υπόβαθρο εικόνων και ιδεών που σχηματίζουν με παγκόσμιο τρόπο την ανθρώπινη καθημερινότητα στήνοντας κατευθυνόμενες - ίσως - απόψεις και προκαταλήψεις για τον τρόπο με τον οποίο αντικρύζει ο σύγχρονος άνθρωπος τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω του. Το αποτέλεσμα, τη σύνδεση των προσώπων και το νόημα της , ας το επιλέξει ο αναγνώστης.

Με προσοχή όμως! Καλή τύχη."

ΠΟΥ ΠΑΤΕ;

του Μακάριου Μακαρίου*

"Πού πάτε; Φοβάστε κι εσείς; [....] Με κοιτάτε περίεργα, έτσι; Νομίζετε πως σας μιλάω για θεωρίες συνωμοσίας χωρίς καμιά υπόσταση. Ανοίξτε τα μάτια σας και κοιτάξτε γύρω σας! Η αλήθεια, η συνωμοσία είναι παντού τριγύρω. Ξεκινά από τον πιο μικρό κρίκο και φτάνει έως τον τελευταίο. Όλοι λειτουργούν για χάρη των μεγάλων συμφερόντων και όποιος αντιδρά αντιμετωπίζεται σαν τρελός, όπως ακριβώς προσπαθείτε να αντιμετωπίσετε εσείς εμένα. Μα δεν είμαι τρελός. Δεν ήμουν ποτέ τρελός. Απλώς εγώ βλέπω την αλήθεια με ανοιχτά μάτια εκεί όπου οι άλλοι τα κλείνουν, γιατί τους συμφέρει να τα κλείσουν. Εγώ, κύριε μου, δεν πιστεύω σε τίποτε πια. Μόνο στο σύμπαν και στους νόμους του που είναι οι νόμοι της λογικής και των μαθηματικών, οι μόνες πραγματικές αλήθειες που υπάρχουν και μας τις στέρησαν με τα αξιώματά τους, για χάρη μιας ελιτιστικής παρανοϊκής και τρελής φύσης, μιας φύσης που ποτέ δε δημιουργήθηκε, γιατί ποτέ δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί έτσι. Όλα τα άλλα είναι ψέματα των ανθρώπων που δεν έχουν αρχή και τέλος. Ψέματα που αναβλύζουν από βρόμικες ψυχές κι από πλάνες οι οποίες στηρίζονται στην ευκολοπιστία και τον παρωπιδισμό της μάζας που χειραγωγείται από την εβραϊκή, κατά κύριο λόγο, ιντελιγκέντσια. Από όσους κάποτε ήξεραν την αλήθεια, μα πέρασαν τόσα χρόνια μέσα στα ψέματα, που την ξέχασαν, για να γεμίσουν τις παχιές κοιλιές τους και να ικανοποιήσουν την πείνα και τη δείψα τους για χρήμα,δύναμη και δόξα. Δόξα, δόξα, δόξα! Μια δόξα που θα κρατήσει τόσο λίγο όσο και ο εγκέφαλός τους. Αλλά θα αλλάξουν όλα, σας το υπόσχομαι, θα αλλάξουν. Η επανάσταση ξεκίνησε, το τέλος είναι εδώ, και θα πρέπει να φοβάστε, να φοβάστε όλοι πάρα πολύ, γιατί έχετε φέρει τον εαυτό σας σε τούτη τη θέση. Να φοβόσαστε για το τι θα φάτε, θα πιείτε και θα αναπνεύσετε, γιατί ήδη φοβάστε για το τι πίνετε και πού πάτε. Να φοβάστε για την καθημερινή σας ζωή σαν να πρόκειται για ταξίδι στην κοιλιά ενός τηλεκατευθυνόμενου πυραύλου που θα σκάσει με κρότο πάνω σε θέατρα και κινηματογράφους. Να φοβάστε για όλα. Δε θα μπορέσετε να κάνετε τίποτε για να γλυτώσετε, γιατί το τέλος σας είναι εδώ, Η αλήθεια δε βρίσκεται σε όσα διαβάζετε στις εφημερίδες, αλλά σε όλα όσα δε θα διαβάσετε ποτέ."


* Ο Μακάριος Μακαρίου γεννήθηκε πριν από πενήντα χρόνια σε μια γειτονιά του Λονδίνου. Σπούδασε Φυσική και Φιλοσοφία και ξεκίνησε ένα διδακτορικό που αποδείκνυε γιατί η θεωρία της σχετικότητας και της κβαντομηχανικής ήταν λανθασμένη.
Ο Μ.Μ. είναι τρόπον τινά ο "μαγικός βοηθός" που εμφανίζεται από το πουθενά στον Σπύρο Γκύρα, τον κεντρικό ήρωα του βιβλίου που διαβάζω και για το οποίο θα γράψω περισσότερα εντός των ημερών.

ΣΗΜΕΡΑ ΤΑ ΦΩΤΑ!

Σήμερα τα Φώτα και οι φωτισμοί... και είθε να βιώσουμε κάποιας μορφής επιφοίτηση κι όλοι εμείς οι πτωχοί τω πνεύματι, επειδή,όπως γράφει και ο Διονύσης Χαριτόπουλος στο βιβλίο του "ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΒΛΑΚΕΙΑΣ" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ " Το μυαλό είναι το φρένο. Σώζει τον άνθρωπο από τον εαυτό του` βάζει ή προσπαθεί να βάλει φρένο στις υπέρμετρες επιδιώξεις του, επειδή μπορεί να προσμετρήσει και τις δυνατότητες και τις συνέπειες. Το μυαλό προσπαθεί κάθε τόσο να μετριάσει τα ένστικτα, τα πάθη, την επιθετικότητα και την αμετροέπεια` συγκρατεί τον άνθρωπο να μη "σπάσει τα μούτρα του" κι άλλοτε το πετυχαίνει, άλλοτε όχι. Όσο καλύτερα λειτουργεί τόσο σπανιότερα ο κάτοχός του τυφλώνεται από αυτόματες συμπεριφορές που προέρχονται από τα έγκατα της βιολογικής του φύσης ή γίνεται έρμαιο επιθυμιών και παθών που ξεχείλισαν`
όταν κάποιος λέει "ο μεγαλύτερος εχθρός μου είναι ο εαυτός μου" λέει τη μαύρη αλήθεια..."

Θυμηθείτε τον τρίτο τοξότη στην ιστορία του Φραμπέτι "οι αυτόχειρες τοξότες", που κατάφερε το ακατόρθωτο και πέτυχε τον εχθρό του, τον ίδιο του τον εαυτό δηλαδή, στην πλάτη(!)

Και συνεχίζει ο Χαριτόπουλος στο κείμενό του:
"Το μυαλό είναι η μόνη ελπίδα και η μόνη δύναμη που μπορεί να προφυλάξει τον άνθρωπο από τις κακοτοπιές και τις παγίδες που στήνει η φύση του. Μοιραία είναι και η ταύτιση του ανθρώπου με αυτό που κουβαλάει στο κεφάλι του: "το γαρ αυτό νοείν εστίν τε και είναι" (το Είναι μας είναι το μυαλό μας)."

Και με αυτή τη φράση από το "περί φύσεως" του Παρμενίδη κλείνει την παράγραφο 24 του βιβλίου του, το οποίο αποτελείται από 88 παραγράφους αφιερωμένες στη βλακεία που μαστίζει το είδος μας!
Ευτυχώς για το είδος που υπάρχει και μια ομάδα ευφυών, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και ο Παρμενίδης ο Ελεάτης, ο οποίος κατανόησε πλήρως πως η ταυτότητα της ανθρώπινης φύσης είναι το περιεχόμενο του εγκεφάλου του κι ίσως αυτή η θέση να αποτέλεσε τη βάση της αρχαίας ελληνικής σκέψης που διαφοροποιήθηκε εντελώς από τον τρόπο σκέψης των προηγούμενων πολιτισμών, Σουμεριακών, Βαβυλωνικών, Αιγιπτυακών κλπ.


Μακάρι λοιπόν να έχουμε σήμερα,την άγια τούτη μέρα, μια κάποιου είδους επιφοίτηση κι όλοι εμείς οι πτωχοί τω πνεύματι, για να βιώσουμε έστω μια απειροελάχιστη μαρμαρυγή ευφυούς πνευματικότητας, έτσι καθώς -ανέμελα- θα πίνουμε το φραπεδάκι μας ...

οι αυτόχειρες τοξότες

"Το τόξο είναι ένα όπλο που παρουσιάζει έναν σημαντικό περιορισμό: δεν μπορεί να σου χρησιμέψει για να αυτοκτονήσεις. Αν και θα ήταν ακριβέστερο αν λέγαμε ότι δεν είναι εύκολο με το βέλος να θέσει κανείς τέλος στην ίδια του τη ζωή, δεν είναι και κάτι ακατόρθωτο, όπως το απέδειξαν τρεις ξακουστοί τοξότες που αυτοκτόνησαν στους ηρωικούς χρόνους.

Ο πρώτος απ' αυτούς στόχευε με τόση ακρίβεια, ώστε, όταν αποφάσισε να αφήσει αυτήν την κοιλάδα των δακρύων, το μόνο που είχε να κάνει ήταν να εξαπολύσει ένα βέλος προς το ζενίθ. Η σαϊτα υψώθηκε τόσο κάθετα, ώστε, όταν εξαντλήθηκε η ορμή της κι έφτασε στο σημείο του μέγιστου ύψους της, επέστρεψε λόγω της βαρύτητας ακριβώς από την ίδια τροχιά και καρφώθηκε στο κεφάλι του αυτόχειρα.

Ο δεύτερος τοξότης ήταν ταχύτατος. Εκτόξευσε οριζοντίως το τελευταίο βέλος του, κι ύστερα έτρεξε ξοπίσω του, το έφτασε, το προσπέρασε, μπήκε μπροστά του και το δέχτηκε στην καρδιά του.

Ωστόσο, αυτά τα δύο ωχριούν μπροστά στο κατόρθωμα του τρίτου. Αυτός ήταν τόσο δυνατός και είχε ένα όπλο τόσο ισχυρό, ώστε τεντώνοντας το τόξο του ως το μη παρέκει, για πρώτη και τελευταία φορά, στοχεύσε στον πολύ μακρινό εχθρό του, που ήταν ο ίδιος του ο εαυτός. Το βέλος έκανε το γύρω της Γης και καρφώθηκε θανάσιμα στην πλάτη του."

Αυτή η ιστορία περιέχεται μεταξύ των άλλων στο βιβλίο του Κάρλο Φραμπέτι με τίτλο "η σιωπή της καμηλοπάρδαλης", από τις εκδόσεις opera - όπως και όλα τα βιβλία του Φραμπέτι που κυκλοφορούν στη χώρα μας - και βρίσκεται κάπου πέντε χρόνια τώρα στη βιβλιοθήκη μου. Γιατί λοιπόν το θυμήθηκα και το ξανάπιασα στα χέρια μου; Επειδή, όπως διαπίστωσα, όλοι οι blogger λίγο πολύ κάτι έγραψαν αυτές τις μέρες είτε για να ευχηθούν είτε για να πουν ότι φεύγουν εντός ή εκτός Ελλάδας, αλλά θα επιστρέψουν, είτε γιατί, τελικά, έτσι είθισται.

Διάλεξα κι εγώ αυτόν τον μύθο, από ένα βιβλίο όπου "Οι ερωτήσεις (και οι απαντήσεις) του Κάρλο Φραμπέτι ξαφνιάζουν από τις πρώτες σελίδες τον αναγνώστη που γεύεται ποικίλα είδη γραφής: την παραβολή, τον σωκρατικό διάλογο, το λαϊκό παραμύθι, το φανταστικό διήγημα, σ' έναν απολαυστικό συνδυασμό μαθηματικού ορθολογισμού και υψηλής λογοτεχνίας.", όπως γράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου που επέλεξα για να κάνω μια τελευταία ανάρτηση για το 2008.

Και για να διαφοροποιηθώ - έστω και σ' αυτό το ύστατο σημείο - δε θα δώσω ευχές για ένα ευτυχισμένο, δημιουργικό, γεμάτο υγεία και ειρήνη 2009, αλλά αντί αυτού θα κάνω μια δυό ερωτήσεις.

Και πρώτα από όλα, τι ήταν αυτό που ώθησε τους τρεις τόσο ικανούς τοξότες να γίνουν αυτόχειρες;

Μήπως αντίκρυσαν άγριο αιματοκύλισμα; Μήπως ένιωσαν ανίκανοι κι ανεπαρκείς να αντιμετωπίσουν το παράλογο κι επέλεξαν να κάνουν το ακατόρθωτο;

Μήπως γνωρίζει κανείς αν ξανάρθει ποτέ αυτή η περίοδος των "ηρωικών χρόνων" κι αν εμφανιστούν και πάλι τέτοιοι τοξότες ικανοί να εντοπίσουν τον εχθρό και να τον εξοντώσουν;

" Ο συλλογισμός

- Τι είναι μαθηματική απόδειξη;

- Είναι ένας δρόμος που οδηγεί από την κατάσταση της εκκίνησης, την υπόθεση, στην κατάσταση της άφιξης, το συμπέρασμα. Οι λέξεις το λένε από μόνες τους. Υπό, "από κάτω", θέση: θέτω, η υπόθεση θέτει την κατάσταση από κάτω, ενώ το συμπέρασμα περαίνει, δηλαδή ολοκληρώνει, την απόδειξη.
Μια μαθηματική απόδειξη κατευθύνεται προς το συμπέρασμα ακολουθώντας ένα δρόμο που αποτελείται από μια σειρά "λογικών επιχειρημάτων", το καθένα από τα οποία είναι συνέπεια του προηγούμενου και αιτία του επόμενου. Το μάθημα των μαθηματικών είναι μια πολύτιμη δεξαμενή λογικών επιχειρημάτων, αποτελεσμάτων και θεωρημάτων, από την οποία μπορείς να αντλήσεις τα προβλήματα που σου τίθενται. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο είναι απολύτως αναγκαίο να ξέρεις το μάθημα.

- Γιατί είναι τόσο σημαντικές οι μαθηματικές αποδείξεις; Δεν θα μπορούσαμε να τις ξεφορτω...εννοώ, να τις παρακάμψουμε;

-Όχι. Η μαθηματική απόδειξη είναι ακριβώς ο τρόπος που έχουν οι μαθηματικοί για να αποδεικνύουν. Όταν διατυπώνουμε μια πρόταση, αργά ή γρήγορα τίθεται το ζήτημα του να βρούμε έναν τρόπο να βεβαιωθούμε αν είναι αληθής ή ψευδής, δηλαδή να οικοδομήσουμε μια απόδειξη. Μια απόδειξη είναι ένα πειστικό επιχείρημα που γίνεται κοινά αποδεκτό.
Το ζήτημα της απόδειξης είναι κεφαλαιώδες για τους ανθρώπους σε όλες τις περιόδους της ιστορίας τους, και ο τύπος των αποδεκτών αποδείξεων είναι διαφορετικός ανάλογα με τα πεδία όπου αυτές εφαρμόζονται: οι αποδείξεις στην ιατρική δεν είναι οι ίδιες με εκείνες που απαιτούνται στη νομική..."

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το βιβλίο του Ντενί Γκετζ, με τίτλο: "εξηγώντας τα μαθηματικά στις κόρες μου",που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος τον Οκτώβριο. Ενα βιβλίο 146 μόλις σελίδων που θα ήταν το ιδανικό δωράκι για κάποιον που θέλει να δει τι είναι ή τι κάνουν περίπου τα μαθηματικά.
Θα ήθελα πολύ να το διαβάσουν, αν όχι όλο το βιβλίο, τουλάχιστον το απόσπασμα που παραθέτω, σελίδες 117-118, κάποιοι που προσπαθούν σήμερα να αποδείξουν τα αναπόδεικτα, όπως π.χ. ο κος Κούγιας, μήπως κι αντιληφτούν τι σημαίνει απόδειξη και πάψουν επιτέλους να υποτιμούν τη νοημοσύνη μας!

"ΤΟ ΚΥΜΑ"

"Ναι;!" Έκλεισα το τηλέφωνο στη στιγμή και έτρεξα προς το μπάνιο. Είχα μείνει έκπληκτος με τον εαυτό μου. Πρώτη φορά στη ζωή μου κατάφερα να ετοιμαστώ μέσα σε είκοσι λεπτά! Όταν άκουσα το κουδούνι να χτυπά, έτρεξα και με φόρα κατάφερα να ανέβω και τα τέσσερα σκαλάκια του σαλονιού με τη μία. Κοντοστάθηκα κοιτώντας τα. Ναι, είχα μείνει έκπληκτος με τα επιτεύγματά μου εκείνη την ημέρα. Άνοιξα την πόρτα, χαιρέτησα το φίλο μου που είχε έρθει να με πάρει, πήρα λεφτά και έφυγα.
Ήμασταν και οι δύο πολύ βιαστικοί στο δρόμο. Σχεδόν τρέχαμε. Που και που ανταλλάσσαμε καμιά κουβέντα, έχοντας τα μάτια μας καρφωμένα στους δείκτες των ρολογιών μας. Ήταν κιόλας δέκα παρά πέντε. Όταν φτάσαμε στο πάρκο, απέναντι από το Δημοτικό σχολείο, ήταν δέκα ακριβώς. Στην όψη της Μαρίας, που μας χαιρετούσε καθώς πλησίαζε προς το μέρος μας , μείναμε και οι δύο άφωνοι. Φίλησε το Χρίστο και ύστερα στράφηκε προς το μέρος μου. Ήταν όντως εκθαμβωτική εκείνο το βράδυ. Χωρίς δεύτερη κουβέντα αρχίσαμε και οι τρεις να μιλάμε για το τηλεφώνημα που δέχτηκα το απόγευμα της ίδιας μέρας.
«Ακόμα δεν μπορώ να το πιστέψω παιδιά», τους είπα και στράφηκα προς το μέρος της Μαρίας με βλέμμα γεμάτο υποψία. « Δεν πιστεύω να της είπες τίποτε για μένα! Ε;» Πριν προλάβει να μου απαντήσει οι φυσιογνωμίες των φίλων μας ξεπρόβαλαν από τη γωνία. Πήραμε το πρώτο λεωφορείο που πέρασε από τη στάση και χωρίς να το καταλάβουμε βρεθήκαμε στο τέρμα. Προχωρήσαμε στο πεζοδρόμιο. Περάσαμε προσεκτικά ανάμεσα από τα απλωμένα τραπέζια των εστιατορίων και μετά από λίγα λεπτά καταφέραμε να βρούμε την είσοδο του μαγαζιού. Κανείς μας δεν είχε συνειδητοποιήσει ακόμη ότι τα σχολεία έκλεισαν. Και όμως είχαμε αφήσει πίσω μας πολλά. Αυτή ήταν η τελευταία νύχτα ξεγνοιασιάς. Ίσως ήμουν ο μόνος που σκεφτόμουν κάτι τέτοιο εκείνη τη νύχτα.
«Γιατί δεν μπαίνουμε μέσα ρε παιδιά;». «Περιμένουμε τους υπόλοιπους , ρε!» Κοιτάζοντας τα ευτυχισμένα πρόσωπα των συμμαθητών μου ένιωθα περίεργα. Κανείς τους δεν έμοιαζε ν α έχει καταλάβει ότι βρισκόμασταν στην αρχή ενός μακροχρόνιου αγώνα, τον οποίον δεν μπορούσαμε να αναβάλουμε γιατί ο χρόνος δεν ήταν ποτέ με το μέρος μας. Έναν αγώνα που με τρόμαζε και δημιουργούσε μεγάλη ανασφάλεια μέσα μου. Μόλις είχαμε διαβεί όλοι άθελά μας τη νοητή γραμμή που χώριζε το παρόν και το μέλλον. Το αύριο έμοιαζε με ένα πλοίο που είχε θέσεις μόνο για μερικούς από εμάς και τα εισιτήρια μας ήταν απλά, χωρίς επιστροφή. Οι επιλογές μας προκαθορισμένες και οι φιλοδοξίες μας άπιαστες. Για πολλούς ήμασταν η γενιά που δεν είχε όνειρα, που δεν είχε επιδιώξεις, που βολευόταν στο σήμερα, που αποτελούσε μια καλοστημένη φάρσα, ένα αστείο, φτιαγμένο έξυπνα από τα μοχθηρά επιχειρηματικά μυαλά της προηγούμενης γενιάς, της γενιάς των πατεράδων μας, της γενιάς του Πολυτεχνείου. Για καλή τους τύχη αυτοί την είχαν βγάλει καθαρή, φέροντας στις πλάτες τους τους αγώνες των λίγων, που με τρομερό κουράγιο, θάρρος και τόλμη κατάφεραν να ελευθερωθούν και να γράψουν ιστορία. Στηριγμένοι στο παρελθόν που δεν τους ανήκει, αλλά τους έχει δοθεί, κριτικάρουν ασταμάτητα τη νέα γενιά, κατακρίνοντας την κάθε επιλογή της και την κάθε κίνησή της με χαραγμένη στο πρόσωπό τους τη θλίψη και την απογοήτευση. Και εμείς σαν τυφλοί, πέφτουμε πάνω στις παγίδες που μας έχουν στήσει καταφέρνοντας να μας αποπροσανατολίζουν συνεχώς.
«Τι θα πάρετε;» Τα λόγια της σερβιτόρας με προσγείωσαν απότομα στην σκληρή πραγματικότητα. Τα πάντα γύρω μου χοροπηδούσαν στους ξέφρενους ρυθμούς της αφάνταστα ενοχλητικής μουσικής που ξεχυνόταν από κάθε γωνιά του μικρού αυτού χώρου.
Ξαφνικά ένιωσα σαν το αβοήθητο και καταδικασμένο θήραμα που είχε πιαστεί στην ύπουλη παγίδα μερικών σκληρών κυνηγών. Και να…είμαι έτοιμος να ανέβω στο πλοίο, έχω διασχίσει τη γραμμή και προσπαθώ απεγνωσμένα να κρατηθώ ζωντανός, να μην υποκύψω στις πληγές που μου προκαλούν κάθε μέρα οι καλοστημένες αυτές παγίδες.
Το τηλεφώνημα εκείνου του απογεύματος από το φίλο μου για την πρόσκληση στο χορό της αποφοίτησης με γέμιζε πλέον απογοήτευση. ‘Ένα κύμα απαισιοδοξίας είχε εισβάλει μέσα στην ψυχή μου, ένα κύμα που με κυρίευε όλο το βράδυ… "

Είναι μια έκθεση με ελεύθερο θέμα, που έγραψε πριν απο εφτά ή οκτώ χρόνια ένας απόφοιτος της Γ΄ Γυμνασίου, γεννηθείς το 1986, που σημαίνει πως σήμερα είναι στα 22 και θα μπορούσε να είναι ο καθένας από τους φοιτητές που πλημμυρίζουν εδώ και τέσσερις μέρες τους δρόμους όλης της Ελλάδας.
Πιστεύω πως θα πρέπει επιτέλους να σκύψουμε με περισσότερη προσοχή το βλέμμα μας πάνω στα παιδιά μας.

Ο ΧΑΡΗΣ ΚΙ Ο ΑΛΑΝ ΤΟΥΡΙΝΓΚ ΣΤΟ ΚΙΝΕΖΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ

ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ της Κ. Χρυσανθοπούλου, "το κινέζικο δωμάτιο'
Το κινέζικο δωμάτιο είναι ένα ταξίδι στις λιγότερο γνωστές περιοχές της τεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης και του κυβερνοχώρου. Ένα μυθιστόρημα που εξοικειώνει τον αναγνώστη με τη συναρπαστική πραγματικότητα των σύγχρονων υπολογιστών και του Διαδικτύου και, κάνοντας αυτό, ταυτόχρονα την απομυθοποιεί. Ο ντροπαλός, ευτραφής, αντικοινωνικός Χάρης περνάει τη μέρα του παρέα με τη Σίμπα, τη ψηφιακή του περσόνα στον κυβερνο-κόσμο τoυ social web, των τσατ ρουμς, και των άβαταρ, έναν φαντασμαγορικό νέο κόσμο όπου, αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, όσοι παίρνουν μέρος δεν χάνουν την ταυτότητά τους... Στην πραγματικότητα δημιουργούν μια καινούργια ταυτότητα - που κατά κανόνα είναι πιο πραγματική από την πραγματική...


Το οπισθόφυλλο του βιβλίου μου έφερε στο μυαλό το βιβλίο του Χρίστου Παπαδημητρίου που διάβασα πριν από πέντε περίπου χρόνια. Σε μια προθήκη του βιβλιοπωλείου τυχαία είχε πέσει το μάτι μου στο "Τούρινγ Μαθήματα αγάπης". Και οι τρεις λέξεις του τίτλου ήταν ικανές να εξάψουν τη φαντασία μου. Κυρίως όμως η πρώτη. Ο Άλαν Τούρινγκ, ο ιδρυτής της πληροφορικής με την τραγική ζωή και τον τραγικότερο θάνατο, σε μυθιστόρημα!
Βέβαια δε γνώριζα λεπτομέρειες από τη ζωή του Turing τότε, το μόνο που γνώριζα ήταν οι θεωρητικές μηχανές Turing, κάτι τεράστιοι αλγόριθμοι που μας δίδαξαν στο Πανεπιστήμιο και υπήρξαν οι πρόδρομοι των Η.Υ. Το αγόρασα, το διάβασα κι ενθουσιάστηκα!
Πόσο μάλλον όταν το 2006 παρακολούθησα τον συγγραφέα στο συνέδριο "Παράλληλοι δρόμοι", που διοργάνωσε η ομάδα Θαλής και Φίλοι, σε μια εισήγηση, όπου μας απέδειξε με μαθηματική μέθοδο ότι η αφήγηση και ο προγραμματισμός είναι ταυτόσημες διαδικασίες!
Με όλην αυτήν την προϊστορία, λοιπόν και την προηγούμενη γοητεία που είχε ασκήσει πάνω μου η μυθιστορηματική αξιοποίηση της τεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης και του κυβερνοχώρου ήμουν σχεδόν πεπεισμένη πως "το κινέζικο δωμάτιο", της Κατερίνας Χρυσανθοπούλου, από τις εκδόσεις Τόπος, δε θα έχει τίποτε καινούριο να μου προσδώσει.
Έπεσα έξω στις προβλέψεις μου. Στο κινέζικο δωμάτιο γνώρισα κάτι τελείως καινούριο, γνώρισα τον Χάρη, έναν νέο τύπο ανθρώπου, που διαμορφώνεται σιγά σιγά στην κοινωνία μας, και γέμισα ανησυχία κι αγωνία.
Ο Χάρης, ένας τριαντάχρονος άντρας, παιδί, με έκανε να νιώσω πως έχω υποχρέωση να το φροντίσω, να το συμβουλεύσω, να το ταρακουνήσω πιάνοντας το από τους ώμους ή έστω -μια ελάχιστη προσφορά- να του...ξεσκονίσω το δωμάτιο και να ανοίξω διάπλατα τα παραθυρόφυλλα να μπει φως από την αληθινή ζωή.
Ο Χάρης, κλεισμένος στο βρωμερό του δωμάτιο, ταξιδεύει στον "Κόσμο", στο κυβερνοχώρο, αναζητώντας την ταυτότητά του, αλλά στην πραγματικότητα το μόνο που κάνει είναι να κρύβει την τρομάρα του για τον κόσμο που ζει! Έχει χαλάσει ήδη μια καρέκλα μπροστά στον υπολογιστή του, όπου περνά όλες τις ώρες του, πλην από το δυσάρεστο διάλειμμα που κάνει αναγκαστικά για να πάει στη δουλειά του. Υπέρβαρος, ακίνητος, φοβισμένος, αποφεύγει να διασταυρώσει το βλέμμα του με άλλου ανθρώπου, εκτός από τους δυο φίλους του ίσως, αλλά κι αυτό ακόμη δεν είναι βέβαιο. Δε μπορώ να φανταστώ το Χάρη να κοιτάζει κάποιον κατάματα, γιατί μια τέτοια πράξη προϋποθέτει ή τόλμη ή βλακεία κι ο Χάρης δεν διαθέτει ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Δεν γνωρίζω αν η Κατερίνα Χρυσανθοπούλου επινόησε τον Χάρη, επειδή είχε πρόθεση απλά να μας παρουσιάσει τη Σίρλεϊ ή την Ελίζα. (Την Ελίζα τη γνώριζα ήδη από το βιβλίο του Martin Davis, "Μηχανές της λογικής", ο δρόμος από τον Leibniz ως τον Τuring, όπου ο συγγραφέας μας παρουσιάζει εκτενώς και με μεγάλη επιτυχία τη συνεισφορά των μαθηματικών στην ανάπτυξη των υπολογιστών)
Όμως αυτό που παρουσίασε σε μένα τουλάχιστον, κι ομολογώ πως το ένιωσα σα γροθιά στο στομάχι, ήταν ένα νέο είδος ανθρώπου, ένα homo atolmous ή homo perithorious ονόματι Χάρης.
Απεύχομαι η συγγραφέας να αποδειχτεί μια άλλη Κασσάνδρα και το μοντέλο του ήρωα της να γίνει ξαφνικά η πλειοψηφία των επερχόμενων γενεών αν και, τώρα που το ξανασκέφτομαι, νομίζω πως δυστυχώς γνωρίζω ήδη μερικούς (εκκολαπτόμενους) Χάρηδες