Περί ψυχικής υγείας...

Σήμερα το απόγευμα έκανα κάτι που παλιότερα συνήθιζα να κάνω συχνά, αλλά τώρα -λόγω πολλών και ποικίλων υποχρεώσεων- δεν το κάνω πια. Στεκόμουν μπροστά  στην (κοινόχρηστη) βιβλιοθήκη του σαλονιού και άρχιζα να τραβώ στην τύχη βιβλία, να τα ανοίγω σε μια τυχαία σελίδα και να διαβάζω ένα τυχαίο απόσπασμα. Ένα ... παιχνίδι που έπαιζα με τις ώρες, ειδικά όταν ένιωθα κουρασμένη ή στρεσαρισμένη από τα τρέχοντα... Με απορροφούσε το διάβασμα και μερικές φορές ένιωθα την ανάγκη να γράψω και εδώ τα αποσπάσματα που διάβασα και να τα σχολιάσω ανάλογα...
Στη βιβλιοθήκη του σαλονιού τα βιβλία δεν είναι μαθηματικά, είναι "ποικίλης ύλης", από αμιγώς φιλολογικά, όπως το "Εμείς και οι Αρχαίοι" του Λουτσιάνο Κάνφορα, που είχε γίνει παλιότερα αφορμή για την ανάρτηση με τίτλο "Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΜΙΑΣ ΛΕΞΗΣ ΠΟΥ ΛΕΓΕΤΑΙ Ή ΠΟΥ ΔΕΝ ΛΕΓΕΤΑΙ", και λογοτεχνικά, ιστορικά, έως και φιλοσοφικά, όπως το βιβλίο του Ράσσελ που ήταν το πρώτο που τράβηξα από τη βιβλιοθήκη, παίζοντας σήμερα το απόγευμα το παιχνίδι μου. "Στις συμπληγάδες των ιδεών", ο τίτλος του βιβλίου. "Ιδέες που ωφέλησαν και ιδέες που έβλαψαν την ανθρωπότητα", ο υπότιτλος.  Το ανοίγω στην τύχη.  "Στωικισμός και ψυχική υγεία" το κεφάλαιο. Ξεφυλλίζω γρήγορα, για τον φόβο του θανάτου μιλάει και τους τρόπους αντιμετώπισής του...
Μέχρι που φτάνω στην τελευταία παράγραφο, όπου  διαβάζω:

"Οι ενήλικοι που συναναστρέφονται παιδιά πρέπει να συνοδεύουν τη συμπεριφορά τους με κάποια δόση πρόσχαρου θάρρους, που να παραδειγματίζει τους νέους. Στους έφηβους πρέπει να εμπνέουμε απρόσωπα ενδιαφέροντα και η ανατροφή τους πρέπει να αποβλέπει στο να τους εμπνεύσει (με το παράδειγμα και όχι με ρητές παραινέσεις) κάποιον σκοπό στη ζωή, που να βρίσκεται έξω απο τον εαυτό τους. Πρέπει να τους διδάξουμε να υπομένουν την ατυχία σαν έρθει και να θυμούνται πως παρ' όλες τις ατυχίες, πάντα μένουν και πράγματα άξια για να ζήσει κανένας γι' αυτά. Δεν πρέπει όμως να τους συνηθίσουμε να μηρυκάζουν τα ατυχήματά τους, ούτε καν με το σκοπό να προετοιμάζονται για την αντιμετώπισή τους. Όσοι συναναστρέφονται επαγγελματικά τους νέους πρέπει να προσέχουν να μην απολαμβάνουν με σαδισμό την απαραίτητην επιβολή πειθαρχίας στους μαθητές τους. Η επιβολή πειθαρχίας πρέπει να αποβλέπει πάντοτε στην καλλιέργεια του χαρακτήρα και του νου. Γιατί και ο νους έχει ανάγκη από πειθαρχία, που χωρίς αυτήν ποτέ δεν θα αποδώσει όλα όσα μπορεί να αποδώσει. [...] 

Η πειθαρχία είναι καλύτερη όταν βασίζεται σε μιάν εσωτερική παρόρμηση. Για να γίνει αυτό, πρέπει το παιδί ή ο έφηβος να έχουν τη φιλοδοξία να πετύχουν κάτι το δύσκολο και να έχουν και τη διάθεση να καταβάλουν και την απαραίτητη προσπάθεια. Μια τέτοια φιλοδοξία τους υποβάλλεται συνήθως από κάποιο πρόσωπο του περιβάλλοντός τους. Έτσι, λοιπόν, και η αυτοπειθαρχία ακόμα εξαρτάται, σε τελευταίαν ανάλυση, από μιάν εκπαιδευτική παρόρμηση."

Παγκόσμια ημέρα της ψυχικής υγείας αύριο και αναρωτιέμαι πόσοι από εμάς, ως γονείς και ως εκπαιδευτικοί θα σκεφτούμε να συζητήσουμε με τα παιδιά μας για τις φιλοδοξίες τους και τις εσωτερικές τους παρορμήσεις, κάτι που θα έπρεπε βέβαια να κάνουμε συχνά και όχι κατ' ανάγκην τη συγκεκριμένη μέρα. Όμως, δεν ξέρω κατά πόσο το κάνουμε...

Δεν ξέρω πόσο καλλιεργούμε στα παιδιά τη φιλοδοξία να πετύχουν κάτι που να είναι δύσκολο και, επί πλέον,  να έχουν τη διάθεση  να προσπαθήσουν... Κατά πόσο καλλιεργούμε στους νέους σκοπούς που είναι έξω από τον εαυτό τους. Ας πούμε, να μεγαλώσουν για να ανακαλύψουν το φάρμακο για τη χ πάθηση; Ή να ανακαλύψουν το λίπασμα που θα είναι φιλικό για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, αλλά θα πολλαπλασιάζει τη σοδειά; Ή να κατασκευάσουν ένα αυτοκίνητο που θα κινείται με ηλιακή ενέργεια! Α, αυτό το έχει καταφέρει ήδη μια ομάδα φοιτητών και φοιτητριών από το ΑΠΘ.  Η aristurtle! Μπράβο τους! Όμως πόσα είναι τα παιδιά που θέτουν σκοπούς έξω από τον εαυτό τους;

Όταν ρωτάω τα μεγάλα παιδιά τι θα δηλώσουν πρώτα στο μηχανογραφικό τους στην πλειοψηφία τους λένε πως δεν έχουν αποφασίσει...Πως δεν ξέρουν τι θέλουν να γίνουν και πως θα περιμένουν πρώτα να δουν πώς θα τα πάνε στις εξετάσεις!

Κι αναρωτιέμαι ποιο είναι το κίνητρο τους, αν πρώτα περιμένουνε να δούνε τον βαθμό τους!

Όμως πώς να σκεφτούν αλλιώς, όταν απ' το Γυμνάσιο το μόνο που τους απασχολεί δεν είναι η γνώση καθεαυτή, αλλά αν το τεστ που γράψαν σήμερα θα βαθμολογηθεί...

Το πρώτο ερώτημα που θέτουν είναι: "Αυτό θα μετρήσει στο βαθμό;"! 

Νομίζω πως είναι και το τελευταίο ερώτημα... Δυστυχώς! Όλα αρχίζουν και τελειώνουν στο βαθμό! 

Κι εγώ ρωτώ: Σε ποιο βαθμό μπορούμε να πετύχουμε την ψυχική ισορροπία, γονείς και δάσκαλοι, αν  πρώτο μέτρο και σταθμό είναι η βαθμολογία;

----------------------------------------------------------------------

Γονείς (και πρόσωπα του στενού περιβάλλοντος) τον νου σας! Ειδικά στα μικρά παιδιά, που όταν σε ένα τεστ δεν τα πάνε καλά, συχνά αποκαρδιώνονται εντελώς και αντιδρούν αρνητικά... Είναι στο χέρι μας η ψυχική υγεία των παιδιών.  Και προέχει της "άριστης" επίδοσης στο σχολείο. Όμως αυτό προϋποθέτει την ψυχική ισορροπία των γονιών και των μεγάλων, γενικώς. 

Μια φίλη, ψυχίατρος στο επάγγελμα, όταν χάριζε βιβλία έγραφε πάντα στην αφιέρωση:
"Εύχομαι ψυχική ισορροπία..."
Τότε, ήμουν δεν ήμουν στα τριάντα, δεν είχα καταλάβει και τη ρώτησα.
"Δεν υπάρχει δυσκολότερο πράγμα από την ψυχική ισορροπία.", μου είχε απαντήσει.
Κάτι θα ήξερε, εξ επαγγέλματος, δεν μπορεί...

Παγκόσμια μέρα ψυχικής υγείας, αύριο. Γονείς τον νου σας!
Άμα "χαλάσει" η ψυχή του παιδιού, μπορεί να πάρει και μια ολόκληρη ζωή για να φτιάξει...