Για το καλό του Χρόνου....

"[...] Μέσα στη δεδομένη διάρθρωση της κοινωνικής ζωής - επιμένουμε: στην Ελλάδα - όπου ο υποτυπώδης κρατικός προγραμματισμός, η έλλειψη κάθε ορθολογιστικής μέριμνας για το σύνολο, αυτό τούτο τελικά το αντιδραστικό κράτος, διαιωνίζουν και υποθάλπτουν κάθε ανισότητα, ο άνθρωπος που για τον ένα ή τον άλλο λόγο κατορθώνει και μαθαίνει απλώς "περισσότερα γράμματα" από τους άλλους είναι ήδη ένας μικρός π ρ ο ν ο μ  ι ο ύ χ ο ς, και δεν πρέπει να μας πτοεί η "προκλητική" λέξη αν θέλουμε να είμαστε μέσα στην πραγματικότητα. 

"Προνομιούχος" λοιπόν από την άποψη αυτή είναι κι ο δάσκαλος κι ο φοιτητής κι ο επιστήμονας κι ο καλλιτέχνης, "προνομιούχοι" είμαστε και όλοι εμείς που μπορούμε και διαβάζουμε και γράφουμε και συζητάμε τα ατομικά μας πάθη και τη μοίρα του κόσμου. [...]"

Μανώλης Αναγνωστάκης, Αντιδογματικά, 1960*

Από το 1960, που έγραψε ο Μανώλης Αναγνωστάκης το κείμενο από το οποίο αντέγραψα το παραπάνω απόσπασμα, αναμφιβόλως, έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. 

Μπήκε, για παράδειγμα, το διαδίκτυο στη ζωή μας και έφερε τα πάνω κάτω. 

Μπήκε το διαδίκτυο και στον κρατικό μηχανισμό και πάει να του αλλάξει την εικόνα. Χρόνο με τον χρόνο οι βάσεις δεδομένων αυξάνουν και καταχωρίζονται όλα τα κοινωνικά και ατομικά δεδομένα σε τεράστια αρχεία, βάσει των οποίων - υποτίθεται; - γίνεται και ο κρατικός προγραμματισμός. Υπολογίζονται άμεσα αριθμητικά στοιχεία όπως, για παράδειγμα, τα ποσοστά της ανεργίας, της διακοπής φοίτησης από τα σχολεία ή και νούμερα, όπως ο μέσος όρος ηλικίας, το προσδόκιμο ζωής, το όφελος από τη μείωση του ΕΚΑΣ κι άλλα πολλά. Παρ' όλους όμως τους ακριβείς -κατά τα φαινόμενα- αριθμητικούς υπολογισμούς, η κοινωνική ανισότητα διαιωνίζεται και υποθάλπτεται με τρόπους που σαν τα υπόγεια ρεύματα μεταφέρουν την αδικία από το ένα άκρο του πλανήτη στο άλλο. Και επιμένω στο "από το ένα άκρο του πλανήτη στο άλλο", γιατί από την εποχή που έγραψε ο Μανώλης Αναγνωστάκης το παραπάνω κείμενο μέχρι σήμερα, εκείνο που έχει κυρίως αλλάξει είναι η επικράτηση αυτού που κατ' ευφημισμόν λέμε "παγκοσμιοποίηση", αλλά πρωτίστως αφορά την οικονομία και τη μετακίνηση του χρέους ή της φούσκας του Χρηματιστηρίου από την μια Ήπειρο στην άλλη. Τέλος πάντων. Αυτά είναι μεγάλα θέματα και επιδέχονται πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις. Είναι και στενάχωρα, για να τα συζητάει κανείς σε ένα post  που κατά βάση σκοπό είχε να δώσει ευχές για τη Νέα Χρονιά, γι' αυτό επιστρέφω σε μένα...

Η δική μου η ζωή δεν είχε ξεκινήσει ακόμη το 1960 και όσο για το διαδίκτυο, ε, δεν ήμουν και από τους πρώτους που το συμπεριέλαβαν στην καθημερινότητά τους. Μου πήρε κάποια χρόνια, μέχρι να αποδεχτώ αυτή τη νέα πραγματικότητα, την καινούρια δυνατότητα, μέχρι να την δω με καλό μάτι και να δώσω έτσι στη ζωή μου αυτήν την άλλη  διάσταση που προσέφερε η αλληλεπίδραση, η έκθεση, η blog-όσφαιρα, και τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και επικοινωνίας. Σαν μπήκαν όμως στη ζωή μου, την άλλαξαν για τα καλά! Τίποτε δεν έμεινε ίδιο. Ο ελεύθερος χρόνος μου εξανεμίστηκε. Ο χρόνος που αφιέρωνα στην ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων, δυστυχώς, περιορίστηκε, η κοινωνική μου ζωή μεταμορφώθηκε, η ανταλλαγή τηλεφωνημάτων εξελίχτηκε σε ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων κι αυτή με τη σειρά της σε ανταλλαγή emotions, gifs κι άλλων τινών ακίνητων ή κινούμενων εικόνων και γραφημάτων.

Και αναρρωτιέμαι πώς να νοείται ο κατά Αναγνωστάκη "προνομιούχος" άνθρωπος σήμερα.

Είναι προνόμιο να κοινοποιείς τη ζωή σου, να ανεβάζεις φωτογραφίες από το σαλόνι σου,  από την οικογένειά σου, από τις εξόδους σου, από τις διακοπές σου; Είναι η μετεξέλιξη της δυνατότητας που είχαν οι εγγράμματοι του 1960, οι κατά Αναγνωστάκη προνομοιούχοι δηλαδή, να συζητούν τα ατομικά τους πάθη και τη μοίρα του κόσμου; 

Πιθανόν και να είναι...

Όπως και να' χει, θεωρώ ότι είναι μέγα προνόμοιο που γνωρίζω ανάγνωση και γραφή και που έχω τη δυνατότητα να πληκτρολογώ αυτή τη στιγμή...

Και ακόμη μεγαλύτερο προνόμιο θεωρώ πως είναι που ό,τι γράφω θα φτάσει στον κόσμο, θα φτάσει σε σας, και θα διαβαστεί!

Γι' αυτό, για το καλό του Χρόνου, θέλω να κάνω μια ευχή:  

Εύχομαι από καρδιάς να μάθουμε όλοι .... περισσότερα γράμματα και να γίνουν ορθά οι  υπολογισμοί, ώστε η (μαθηματική ανισότητα, που οδηγεί σε) κοινωνική ανισότητα στην Ελλάδα - και όχι μόνο - μια για πάντα να εξαλειφθεί!

.....................................................................................................

*Μανώλης Αναγνωστάκης, Αντιδογματικά 1946-1977,  Δεύτερη έκδοση, Πλειάς, Αθήνα. 

Απρίλιος 1979.