"Teacher, I want a book"

"Teacher, I want a book!"

Σήκωσα το κεφάλι και είδα το διεισδυτικό και επίμονο βλέμμα της καινούριας μου μαθήτριας, που στεκόταν σε απόσταση αναπνοής από πάνω μου.

"Teacher, I want a book!",  επανέλαβε με μια ιδιαίτερα μπάσα για την ηλικία της φωνή.  

"If you want a book, come with me to give you one!",  της είπα κι έκλεισα το βιβλίο ύλης που είχα ανοιχτό μπροστά μου, πάνω στην έδρα. 

Η αίθουσα, που είχε αδειάσει μόλις δυο λεπτά πριν, διατηρούσε έντονη τη χαρακτηριστική μυρωδιά της σχολικής τάξης, ενώ στα αυτιά μου βούιζε ακόμη ο ήχος του κουδουνιού ανάκατος με τις λεπτές φωνές των δεκατριάχρονων μαθητών μου, που είχαν ήδη ροβολήσει σαν πουλάρια αλαφιασμένα στην αυλή.

Μάζεψα γρήγορα τα βιβλία μου κι άνοιξα τα παράθυρα. Η μικρή στεκόταν στη θέση της και με παρακολουθούσε. Ήθελε ένα βιβλίο! Το ήθελε  με το βλέμμα της, το ήθελε με το σώμα της, που στεκόταν άκαμπτο στην αρχική του θέση, όπως άκαμπτη ήταν και η επιθυμία της.

Της έγνευσα να με ακολουθήσει και βγήκαμε από την αίθουσα. Κλείδωσα, ως είθισται, και κατέβηκα στον όροφο που φυλάσσονται τα σχολικά εγχειρίδια. Το κορίτσι με ακολουθούσε κατά πόδας. Πήρα ένα βιβλίο Μαθηματικών και της το έδωσα. 

"Φχαριστώ", είπε και τα μάτια της άστραψαν. 

Ήταν η δεύτερη μέρα που ερχόταν στο σχολείο μας, μαζί με ένα μικρό αριθμό προσφυγόπουλων. Ένα δύο παιδιά σε κάθε τμήμα. Παιδιά που δεν μιλούν ελληνικά. Παιδιά όλων των δυνατοτήτων και όλων των προδιαγραφών. Παιδιά που μπορούν και παιδιά που αδυνατούν. Παιδιά που προσπαθούν και παιδιά που αποστρέφονται τη σχολική κανονικότητα. Η επικοινωνία μου με τα περισσότερα από αυτά είναι περίπου αδύνατη. 

Στις τρεις εβδομάδες που είναι στο σχολείο μας, μια φορά μονάχα συνάντησα έναν διερμηνέα από Μ.Κ.Ο. κι αυτό επειδή έτυχε την ώρα που ήρθε να έχω κενό. Με είδε ο Διευθυντής που ήμουν στο γραφείο και με φώναξε. 

"Κυρία Καλφοπούλου, αν έχετε να πείτε κάτι στα προσφυγόπουλα, ελάτε στην αίθουσα προβολών".

"Αν έχω να πω κάτι στα προσφυγόπουλα; Μόνο "κάτι" έχω να πω;", σκέφτηκα κι έτρεξα. Όταν έφτασα η συνάντηση είχε σχεδόν ολοκληρωθεί. Ζήτησα από το νεαρό διερμηνέα να μου δώσει λίγο χρόνο.Ήταν μερικά από τα παιδιά που λίγες μέρες πριν άρχισαν να φοιτούν στο σχολείο. Ήταν τα εφτά που μιλούν την ίδια διάλεκτο.

"Έχω να κάνω μια δυο ειδικές ερωτήσεις και κάποια γενικά σχόλια", του είπα.

Ρώτησα τι συμβολίζουν με "x" στη δική τους "μαθηματική γλώσσα", αν και είχα ήδη καταλάβει ότι το χι, κάποιοι από τους καινούριούς μου μαθητές, το εκλαμβάνουν ως σημείο  πολλαπλασιασμού. Ο διερμηνέας το επιβεβαίωσε. Στο γράμμα "x" τραβούν κάτι μικρές καμπύλες, σαν τις παλιές δικές μας περισπωμένες, στα άκρα των διασταυρούμενων γραμμών. Αυτή η διευκρίνιση δεν είναι παρά ένα έλάχιστο ... τίποτε μπροστά στα υπαρκτά προβλήματα της μεταξύ μας επικοινωνίας. 

Και, για να τα πω τα πράγματα ως έχουν, θα πρέπει να διευκρινίσω πως δεν θέλω να επικοινωνήσω μαζί τους, για να τους μάθω τις εξισώσεις που διδάσκω στα παιδιά της τάξης τους. Όχι! Ο λόγος που θέλω να επικοινωνήσω μαζί τους είναι πως θέλω να διατηρηθεί στο βλέμμα τους η ελπίδα και η σπιρτίδα που είχε το βλέμμα της Τ., τη δεύτερη μέρα που ήταν στο σχολείο. Τότε που μόλις χτύπησε το κουδούνι για διάλειμμα ήρθε για να μου πει: "Teacher, I want a book!".

Εκείνη τη μέρα είχα διδάξει αλγεβρικές παραστάσεις. Στη διάρκεια του μαθήματος ξέκλεβα χρόνο για να πάω στο θρανίο της Τ. και να γράψω μια δυο απλούστερες μορφές αλγεβρικών παραστάσεων στο τετράδιό της, όχι μόνο για να έχει κάτι να ασχολείται, αλλά και για να δω τι γνωρίζει και τι καταλαβαίνει.

Καταλάβαινε αμέσως και ανταποκρινόταν με χαρά. Μόλις τελείωνε σήκωνε το κεφάλι και με κοίταζε με προσμονή...

Ήταν η μέρα που στα άλλα παιδιά εξηγούσα πως τρία αυγά και δύο αυγά κάνουν πέντε αυγά και όχι "πέντε", όπως απαντούν συνήθως. (Σχετικά με το μάθημα εκείνο έχω γράψει εδώ). Για να κρατώ και την Τ στο κλίμα έγραφα κάτι αντίστοιχο στο τετράδιό της. Και διαπίστωσα με χαρά πως αμέσως κατάλαβε ότι τρεις καρδιές και δυο καρδιές δίνουν πέντε καρδιές... Το ίδιο και με τα "ω". Δεν νομίζω να υπάρχει διαφορά για την Τ μεταξύ του συμβόλου της καρδιάς και του γράμματος ω ή του γράμματος α. Τα αντιμετώπιζε όλα το ίδιο, ως "αντικείμενα", και τα πρόσθετε σωστά. 

Μέχρι που έγραψα 3x+2x. Με κοίταζε με απορία. Κατάλαβα πως ενώ όλα τα άλλα σύμβολα δεν είχαν γι' αυτήν κάποια σημασία, στο "x" απέδιδε συγκεκριμένο νόημα.

Από τότε πέρασαν μέρες. Το βλέμμα της Τ έχει αρχίσει να χάνει τη λάμψη του. Το ενδιαφέρον ή η ελπίδα του παιδιού χάνεται. Και πώς να μη χαθεί; Αφού δεν καταλαβαίνει.

Και όταν εγώ αναγκάζομαι να εξηγώ ξανά και ξανά στα υπόλοιπα παιδιά τα στοιχειώδη Μαθηματικά, ο χρόνος δεν φτάνει... 

Πώς υπολογίζουμε έναν άγνωστο; Πώς λύνουμε ένα πρόβλημα; 

Πώς διαβάζουμε τα "δεδομένα" και τα "κρυφοδεδομένα" ενός προβλήματος;

Σήμερα ρώτησα ποια είναι τα δεδομένα στην άσκηση 11.

Πήρα απαντήσεις που ξεπερνούν κάθε προσδοκία! Μια μαθήτρια -με πολύ καλή επίδοση- είπε ως πρώτο και κύριο δεδομένο: "το ω παριστάνει μοίρες".  Ένας μετά από ώρα είπε πως το δεδομένο είναι ότι το σχήμα είναι ορθογώνιο.

Τι συμπέρασμα να βγάλει κανείς; Πως τα παιδιά που μιλούν ελληνικά δεν μπορούν να διασυνδέσουν εννοιολογικά τις λέξεις "Δίνεται", που υπάρχει στην αρχή της άσκησης, με τη λέξη "δεδομένα",  που χρησιμοποιώ εγώ.  

Για να προλάβω τυχόν προτάσεις για χρήση απλούστερων λέξεων, πρέπει να εξηγήσω ότι  είπα -όπως λέω κάθε φορά- στα παιδιά τι μέρος του λόγου είναι η λέξη "δεδομένα", μετοχή του δίδωμι που σημαίνει δίνω κλπ, μέχρι που ανέφερα και το "δος ημίν σήμερον...", (έλεος, τι άλλο θα πω για να καταλάβουν τα Μαθηματικά;) και επιπλέον χρησιμοποίησα εναλλακτικά (και ανεπίσημα) τις λέξεις "δοσμένα" και "γνωστά". 

Πιθανόν, να με ρωτήσει κάποιος γιατί τα λέω όλα αυτά, τα τετριμμένα και γνωστά.

Τα λέω επειδή πιστεύω ότι είναι μάλλον άγνωστα σε όποιον δεν είναι στις σχολικές τάξεις.
Σε όποιον είναι σε κομβικές θέσεις, σε όποιον διοικεί και συντονίζει!
Τα λέω  επειδή πιστεύω ότι στο βάθος τα αγνοεί, ενώ θα έπρεπε πολύ καλά να τα γνωρίζει...

-------------------------------------------------------------------

Συμπληρωματικά να πω ότι στην τάξη της Τ. είναι και ο Α.
Ο Α. αφενός κάθεται στο τελευταίο θρανίο, αφετέρου δεν δείχνει τον ζήλο που- αρχικά τουλάχιστον- έδειξε η Τ., οπότε είναι ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα. 

Σήμερα, ενώ οι υπόλοιποι αντέγραφαν αυτά που είχα γράψει στον πίνακα,  πήγα στο θρανίο του και δείχνοντάς του ένα τετράδιο του έδωσα να καταλάβει πώς πρέπει να βγάλει το τετράδιό του από την τσάντα. Το έβγαλε και ταυτόχρονα μου έδειξε πως το μολύβι του  δεν είχε μύτη. Αμέσως δυο χεράκια από τα παραδιπλανά θρανία απλώθηκαν. Το ένα παιδί μου έτεινε μια ξύστρα, το άλλο ένα μολύβι: "Ας γράψει με αυτό, κυρία", είπε.
Τα πήρα και τα δύο. Έδωσα το μολύβι στον Α και έξυσα το δικό του με την ξύστρα.

Αυτό είναι, Απόστολε, αλληλεγγύη! Αυτό που αυθόρμητα βγαίνει από τα παιδιά.
Αλλά από μόνη της δεν φτάνει να λύσει τα πολλαπλά προβλήματα της σημερινής σχολικής πραγματικότητας (τα οποία για διάφορους λόγους δεν κοινοποιώ με αναρτήσεις εδώ...)

Για τα προβλήματα αυτά απαιτούνται περισσότερα...από το όραμα του αύριο!
Άλλωστε, ας το παραδεχτούμε επιτέλους,  το αύριο έγινε ήδη χθες.