Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2018

Το ψέμα και ... ο "κακός" μαθηματικός!

Χθες τελευταία μέρα μαθημάτων στα σχολεία, στη Βιβλιοθήκη του σχολείου μου έγινε ένας μικρός πανικός! Αλλά και ολόκληρη την εβδομάδα σημειώθηκε μεγάλη προσέλευση. Πολλά βιβλία  πέρασαν από τα ράφια της μικρής -πλην ενημερωμένης- βιβλιοθήκης μας στα χέρια των μικρών αναγνωστών. Είχα φροντίσει να κάνω δυο τρεις ανακοινώσεις στις πρωινές συγκεντρώσεις: "Και μην ξεχάσετε να περάσετε από τη Βιβλιοθήκη. Η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων βοηθάει...." μπλαμπλαμπλα! 
Είπα αυτά που λέω πάντα, προκειμένου να πείσω τους μικρούς μαθητές και τις μικρές μαθήτριες να αφήσουν τα κινητά και τα λοιπά gadgets από τα χέριά τους και να ανοίξουν ένα χάρτινο βιβλίο, για να δοκιμάσουν τη μοναδική εμπειρία της ανάγνωσης... 
Από την άλλη, ανήρτησα σε όλους τους πίνακες ανακοινώσεων την ανανεωμένη λίστα με τα προτεινόμενα για τις γιορτές βιβλία, συμπεριλαμβάνοντας τα νέα μας αποκτήματα, που άλλα αγοράστηκαν με μια μικρή χορηγία από το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων, τον οποίο ευχαριστώ εκ μέρους του σχολείου, κι άλλα - όπως τα Πυθαγόρεια Εγκλήματα, του Τεύκρου Μιχαηλίδη και το "Σε φάση μετάβασης" της υπογράφουσας - ήταν δωρεές των συγγραφέων. 
Οφείλω να πω πως για τα δύο παραπάνω βιβλία, όπως και για το "Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα", του Μαρκ Χάντον, δημιουργήθηκαν λίστες αναμονής με αυξητικές τάσεις κι εγώ χαίρομαι πολύ που ολοένα και περισσότερα παιδιά ενδιαφέρονται για τα προσφερόμενα αναγνώσματα. Έχω ήδη σημειώσει το "125", ως αύξοντα αριθμό στο βιβλίο των δανεισμών. Πέρυσι η χρονιά έκλεισε με το "300"! Φέτος όπως φαίνεται πάμε για ρεκόρ!
Βέβαια, περίπου δέκα από τα 125 βιβλία τα έχουν δανειστεί καθηγήτριες, μεταξύ των οποίων και εγώ. Ως υπεύθυνη της σχολικής βιβλιοθήκης, πέρα από τα οπισθόφυλλα των βιβλίων τα οποία μελετώ προσεκτικά για να ξέρω τι να προτείνω στα παιδιά, δανείζομαι βιβλία, ειδικά αυτά που έχουν μεγάλη ζήτηση, όπως το Ψέμα της Ζωρζ Σαρή, που κάθε χρόνο προτείνεται από τις φιλολόγους, καθώς απόσπασμά του διδάσκεται  στη Λογοτεχνία. Η αλήθεια είναι πως ενώ κατέχω σε πολύ καλό βαθμό τη λεγόμενη "Μαθηματική Λογοτεχνία", αφού έχω διαβάσει κατ' επανάληψη τα περισσότερα βιβλία που συγκαταλέγονται σ' αυτήν την κατηγορία, από νεανική λογοτεχνία δεν έχω και μεγάλη γνώση. Το παραδέχομαι. Από παιδί διάβαζα κλασική λογοτεχνία και σχεδόν ποτέ την επονομαζόμενη νεανική. Κι έτσι τώρα με κάθε ευκαιρία δανείζομαι κι εγώ τα βιβλία που διαβάζουν οι μικρές μου μαθήτριες, προκειμένου να μοιραστώ μαζί τους νοερά την εμπειρία.  
Προχθές, φεύγοντας από το σχολείο έβαλα το Ψέμα στην τσάντα μου. Το ίδιο απόγευμα άρχισα να το διαβάζω.

Η δεκαπεντάχρονη Χριστίνα, λόγω του χωρισμού των γονιών της αφήνει πίσω την πόλη της, τη Θεσσαλονίκη, το σπίτι της, το σχολείο και τις παρέες της και καταφτάνει στην Αθήνα, να συναντήσει τη μητέρα της, που έχει ήδη ένα μήνα εγκαταστημένη εκεί, ως θυρωρός κάπου στο Κολωνάκι!
Οι ταξικές διαφορές, μεταξύ της άλλοτε ευκατάστατης Χριστίνας και των καινούριων της συμμαθητών στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια Μηνά, εντείνονται και γίνονται αφορμή η μικρή ηρωίδα να πει ένα ψέμα στην ομήγυρη, όχι τόσο για να αποσιωπήσει την οικονομική της κατάσταση, όσο για να μην παραδεχτεί -ούτε στον ίδιο της τον εαυτό- ότι ο πατέρας της τις εγκατέλειψε, μάνα και κόρη, κι έπαψε να νοιάζεται για αυτές. Πόσο πόνο προκαλεί ένα τέτοιο βίωμα σε μια έφηβη!? 
Πόσα από τα δικά μου τα παιδιά έχουν ανάλογα βιώματα; Τι μπορεί να καλύψει το κενό που αφήνει η εγκατάληψη του παιδιού από τον γονιό;
Στο αφήγημα της Σαρή, ο θείος Γιώργος, που εμφανίζεται από την πρώτη σκηνή, να παραλαμβάνει τη Χριστίνα στο σταθμό Λαρίσης, στην Αθήνα, δεν καλύπτει το συναισθηματικό κενό της ανηψιάς του. Αντιθέτως! Ο κύριος Γιώργος Ευαγγέλου, που είναι  -άκουσον άκουσον- μαθηματικός, διδάσκει στα εκπαιδευτήρια Μηνά κι έτσι βρίσκεται η Χριστίνα δωρεάν σε ένα αρκιβό σχολείο, όπου διαφορετικά δεν θα μπορούσε να φοιτήσει.
Αλλά αν δεν βρισκόταν σε ένα ακριβό σχολείο με "βουτυρόπαιδα", όπως η ίδια χαρακτηρίζει τους συμμαθητές της, τουλάχιστον στην αρχή που όλα τη δυσαρεστούν και την αγχώνουν, πώς θα σκιαγραφούσε τις διαφορές μεταξύ πλουσίων και φτωχών η συγγραφέας; Υπάρχει, βέβαια, μεταξύ των συμμαθητών και η Μαρία, το "μικρό", που είναι επίσης φτωχή, καθώς ο πατέρας της είναι ... δημόσιος υπάλληλος, αλλά επειδή δεν έχει δεχτεί το πλήγμα του χωρισμού των γονιών και της εγκατάλειψης του πατέρα, ο χαρακτήρας της δεν έχει δείγματα ... βασανισμένου και δυστυχισμένου παιδιού, όπως της Χριστίνας. Αντιθέτως! Ώσπου γίνεται κάτι σημαντικό και μπλαμπλαμπλα.

Δεν υπάρχει λόγος να πω πολλά. Όποιος δεν ξέρει και θέλει  να μάθει τι γίνεται στη συνέχεια της ιστορίας, ας διαβάσει το βιβλίο. 
Ένα μόνο θα πω. Και θα το πω δυνατά. Και θα το πω τολμηρά! Με όλο το ρίσκο που παίρνω ορθώνοντας το μικρό μου μπόι απέναντι στον γίγαντα με το όνομα Ζωρζ Σαρή! 
Τολμώ να πω πως το βιβλίο της Ζωρζ Σαρή, "Το ψέμα", μεταξύ των άλλων στερεοτύπων έχει και ένα που με στεναχώρησε πολύ! Πολύ!
Έχει το στερεότυπο του μαθηματικού, που είναι αφηρημένος, απόμακρος, κενός συναισθημάτων, αδιάφορος, σκληρός κι άλλα πολλά άσχημα κι αρνητικά! Πάντα βιαστικός, πάντα απών, πάντα τόσο όσο απαιτεί η περίσταση και τίποτε παραπάνω. 
Εντάξει, δεν θα με αγανακτούσε το γεγονός πως αποδίδεται στον μαθηματικό της ιστορίας αυτός ο συγκεκριμένος χαρακτήρας! 
Αυτό που με στεναχώρησε είναι πως στο τέλος, στην κάθαρση, όλοι μα όλοι, πλούσιοι, φτωχοί, γίνονται απείρως καλοί, ευαίσθητοι και τρυφεροί, μια μεγάλη παρέα που αγκαλίάζεται και τραγουδάει, χορεύει και γελάει! Όλοι μαζί! Ή σχεδόν...
Πάντως ο μόνος κακός, ο υπαίτιος των ψεμάτων της Χριστίνας, ο λάθος σε όλα, παραμένει ο κύριος Ευαγγέλου! Αμετανόητη η Σαρή, μέχρι την τελευταία στιγμή! Ο κακός είναι ο μαθηματικός! Κι αυτό με αγανακτεί! Διαιωνίζει το στερεότυπο που εμποδίζει τον κόσμο τον πολύ, να δει πόσο ευαίσθητοι και τρυφεροί μπορεί να είναι και οι μαθηματικοί!
Μέσα από τη Λογοτενχία, όπως κι άλλοι πολλοί, συχνά πυκνά πέφτουν θύματα των στερεοτύπων και οι άμοιροι οι μαθηματικοί! Και, ειλικρινά, αυτό πολύ,  μα πολύ, με πικραίνει και με στεναχωρεί... 

------------------------------------------------------------------------------
Δεν θα ευχηθώ Καλές Γιορτές, επειδή δεν θέλω να είναι αυτή η τελευταία μου ανάρτηση!
Δεσμεύομαι να κλείσω τη χρονιά με ένα απόσπασμα από το βιβλίο του  Κηθ Ντέβλιν, "Ο άνθρωπος των αριθμών. Ο Φιμπονάτσι και η επανάσταση στην αριθμητική"...

4 σχόλια:

  1. <<...έχω διαβάσει κατ' επανάληψη τα περισσότερα βιβλία που συγκαταλέγονται σ' αυτήν την κατηγορία...>>
    Να ξαναβλέπεις την ίδια ταινία, εντάξει. Ξαναγελάς, κλαις, περιμένεις την ατάκα " ειδοποία ρε Καραβάγγω".
    Το ίδιο σήριαλ, ιδίως τώρα με τα μνημόνια... Και άλλα τέτοια ψυχ-αγωγικά ναι, τα ξανακάνω.
    Πώς είναι όμως να ξαναδιαβάζεις το ίδιο βιβλίο;
    Εγώ, ίσως ξαναδιάβασα Ιούλιο Βερν και δεν το θυμάμαι. Ούτε Καρυστιάνη, ούτε Μαρκαρη, τον λατρεμένο.
    Μάλλον επειδή είναι μαθηματικά βιβλία, έ κάτι θα την συγκινεί, σκέφτηκα, ή βιβλία μαθηματικά είναι, όλο και κάτι δύσκολο χρειάζεται δεύτερη ανάγνωση. Είναι και η Λέσχη Ανάγνωσης, οι αναγνώστες βλέπουν έννοιες ή νομίζουν ότι βλέπουν, πράγματα που ο συγγραφέας ...ούτε στον ύπνο του.
    Ωπ, να και το δικό μου στερεότυπο!
    Τί κάνω εδώ τώρα; Προσπαθώ να καταλάβω τί κάνει, τί θέλει, τί αγαπά η Κατερίνα Καλφοπούλου μέσα από την δικιά μου ανάλυση.
    Καλά είναι να ακούμε τον "έτερο εγώ" μέσα από την δική του σκέψη και να μήν εχουμε έτοιμο το: ναί, αλλά εγώ...
    .
    Καλά Χριστούγεννα, να έχουμε.Ζήτω τα μαθηματικά!!
    Κωνσταντάρας Γεώργιος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλημέρα Γιώργο!

    Θα προσπαθήσω να σου λύσω την απορία... :)
    Ξαναδιαβάζω βιβλία που μου είχαν αρέσει πολύ. Άλλοτε επειδή τα προτείνω σε λέσχη ανάγνωσης κι άρα, αφού θα τα διαβάσουν οι συμμετέχοντες, τα ξαναδιαβάζω κι εγώ.
    Άλλοτε, επειδή ανακαλώ με το μυαλό μου κάτι που έχω διαβάσει και θέλω να διαπιστώσω αν το θυμάμαι σωστά...
    Άλλοτε, επειδή θυμάμαι την αίσθηση που αποκόμισα διαβάζοντας ένα βιβλίο και αναρωτιέμαι αν θα τη βιώσω ίδια και απαράλλαχτη ξανά...
    Αυτό το τελευταίο συμβαίνει και με βιβλία Λογοτεχνίας και όχι μόνο με "Μαθηματικής Λογοτεχνίας". Ειδικά τα τελευταία καλοκαίρια, ξαναδιαβάζω συστηματικά συγγραφείς που στην πρώτη μου νεότητα με είχαν μαγέψει. Κούντερα, Έσσσε, Καρντινάλ... Διαπιστώνω πως, ναι, και στην ... τρίτη νεότητα την ίδια μαγική αίσθηση βιώνω σε κάθε αναγνωστική απόδραση!

    Άλλωστε, διαβάζοντας βιβλία που είχα διαβάσει στα 20 και στα 30, ανακαλύπτω ή ερμηνεύω "κομμάτια" του εαυτού μου.
    Τα βιβλία που αγαπήσαμε είναι σαν τους ανθρώπους που έχουμε αγαπήσει. Παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του είναι μας...
    Κι επειδή πιστεύω πως η διαμόρφωση εαυτού δεν παύει πριν το τέλος της ύπαρξής μας, δεν σταματώ να διαβάζω καινούρια βιβλία... και να αγαπώ καινούριους ανθρώπους...

    Καλά Χριστούγεννα να έχουμε. Μαθηματικολογοτεχνικά κι αγαπησιάρικα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Κατερίνα Καλημέρα και Καλές Γιορτές σε όλους.

    Θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σου ότι κάποια βιβλία χρειάζονται μια δεύτερη ανάγνωση. Είπα χρειάζονται ίσως θα έπρεπε να πω "απαιτούν" δεύτερη ανάγνωση κυρίως λόγω του σκοτεινού περιεχομένου τους και της γριφώδους πλοκής τους (όπως και σε κάποιες ταινίες (π.χ. "Η λευκή ορχιδέα", 2018).

    Οι μηχανικοί έχουμε ένα forum όπου ανταλλάσσουμε κάποιες σκέψεις και επαγγελματικές πληροφορίες. Πριν 10 χρόνια περίπου ξεκίνησα μια συζήτηση με κάποιους συναδέλφους για βιβλία που διαβάζουμε και παραθέτουμε τη γνώμη μας γι αυτά. Από τη συζήτηση προκύπτει ότι είναι αναγκαίο να επανέρχεται κανείς σε δεύτερη ανάγνωση για την κατανόηση του βαθύτερου νοήματος, ιδιαίτερα όταν τα συνιστά κανείς και σε άλλους.

    https://www.michanikos.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μιχάλη, ευχαριστώ για το σχόλιο και για τα σχόλια που συμπεριέλαβες στο word!
    Συμπτωματικά το "Σχετικά με τον Ροδερέρ" είναι ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία. Ίσως περισσότερο και από το "Η ακολουθία της Οξφόρδης" του ίδιου συγγραφέα! :)

    Συμφωνώ πως η δεύτερη ανάγνωση και η συζήτηση με άλλους αναγνώστες ανοίγει νέους ορίζοντες. Το έχω ζήσει επί μακρόν στις λέσχες ανάγνωσης. Ένιωθα, κάποιες φορές, πως μπαίνω στο μυαλό άλλων ανθρώπων... :)

    Καλές Γιορτές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή